Na liście Sprawiedliwych wśród Narodów Świata Instytutu Yad Vashem jest prawie 7 tysięcy Polaków. To ponad jedna czwarta wszystkich uhonorowanych tym zaszczytnym tytułem.
Reklama
– przypomniał dyrektor Instytutu Polskiego w Wilnie Marcin Łapczyński. Zaznaczył, że Polacy znajdują się także na krajowych listach na Białorusi czy Litwie.
Przypominanie o bohaterskich postawach Polaków w czasie II wojny światowej i niesionej przez nich pomocy Żydom to zadanie dla nas wszystkich. Pamięć o Sprawiedliwych nie powinna nigdy zagasnąć. Taki był też cel wydanej przez Instytut Polski w Wilnie książki.
– powiedział.
Książka autorstwa Ilony Lewandowskiej, historyka i dziennikarki gazety „Kurier Wileński”, składa się z dwóch części: wywiadów z ludźmi, którzy swoją pracę badawczą poświęcili analizie Holokaustu lub upamiętnieniu tych, którzy ratowali Żydów, a także kilkunastu przejmujących historii rodzinnych z Wileńszczyzny. To m.in. historia Marii Fedeckiej, która uratowała życie wielu dzieciom i rodzinom żydowskim, historia Ignacego i Katarzyny Bujelów z podwileńskich Wojdat i uratowanej przez nich żydowskiej dziewczyny Fejgi Dusiackiej, losy Haliny Płokszto, którą z wileńskiego getta wyniosła jej niania Weronika Tuniewicz, a schronienia udzielili Urszula i Władysław Płoksztowie. Są także historie Janiny Strużanowskiej, Marii Paszkiewicz, rodzin Mikołajunów, Rakowskich, Kruminisów-Łozowskich, Woronieckich, Waszkinelów oraz karmelity o. Andrzeja Gdowskiego, benedyktynki s. Marii Mikulskiej, dominikanki s. Anny Borkowskiej.
„Praca nad tą książką była jednym z ważniejszych wydarzeń w moim życiu” – powiedziała Lewandowska po prezentacji wydania, która odbyła się w Centrum Tolerancji Państwowego Muzeum Żydowskiego im. Gaona Wileńskiego w Wilnie.
Miałam szansę spotkać się z ludźmi, świadkami wydarzeń praktycznie w ostatnim momencie; dotknięcia pewnej tajemnicy w poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie, dlaczego w sytuacji tak ogromnego zagrożenia ludzie są zdolni do odruchów wymagających bardzo wielkiej odwagi.
– podkreśliła.
Teksty Ilony Lewandowskiej są wzbogacone o materiały archiwalne otrzymane od rodzin Sprawiedliwych oraz z archiwum Państwowego Muzeum Żydowskiego im. Gaona Wileńskiego. Całości towarzyszą fotografie autorstwa Bartosza Frątczaka, wileńskiego fotografa. Portretuje on ocalonych, rodziny osób ratujących Żydów; dokumentuje także znikające ślady niezwykle bogatego żydowskiego życia na ziemiach litewskich.
