Pogrzeb Wyklętych
26 lutego 2025 roku o godz. 10.45 w krakowskim kościele pw. Niepokalanego Poczęcia NMP (ul. Rakowicka 18) odbędą się uroczystości pogrzebowe Bolesława Pronobisa, Edwarda Szwejkowskiego i Eugeniusza Tomasika – trzech Żołnierzy Wyklętych, których szczątki zostały odnalezione i zidentyfikowane przez Biuro Poszukiwań i Identyfikacji Instytutu Pamięci Narodowej.
Bolesław Pronobis ps. „Ikar”, „Irys”, „Szczerbiec”, „Wolny”
Urodził się 23 kwietnia 1917 r. w Niwce w powiecie będzińskim. W czasie kampanii wrześniowej uczestniczył m.in. w walkach w obronie Lwowa. W lipcu 1944 r. utworzył oddział partyzancki włączony w szeregi I batalionu 16. pp Obwodu AK Tarnów, z którym wziął udział w akcji „Burza”. W maju 1945 r. został aresztowany przez funkcjonariuszy MO w Tarnowie i osadzony w tamtejszym więzieniu, skąd zbiegł wraz z innymi żołnierzami AK. Spośród uwolnionych konspiratorów utworzył oddział partyzancki NSZ „Huragan” operujący w okolicach Trzemesznej. W sierpniu 1945 r. oddział ten został rozwiązany. Pronobis wyjechał do Krakowa, gdzie ukrywał się. Na początku 1946 r. został aresztowany przez funkcjonariuszy PUBP w Będzinie i osadzony w więzieniu św. Michała w Krakowie. Jako jeden z więźniów współorganizował i czynnie uczestniczył w akcji Zgrupowania Partyzanckiego „Błyskawica” Józefa Kurasia „Ognia” z 18 sierpnia 1946 r., która doprowadziła do uwolnienia 64 osadzonych. Po ucieczce Pronobis działał w zgrupowaniu „Ognia”. W listopadzie 1946 r. został aresztowany w Chorzowie i wyrokiem WSR w Katowicach z 3 grudnia 1946 r. skazany na karę śmierci, którą wykonano 17 grudnia 1946 r. w katowickim więzieniu przy ul. Mikołowskiej. Szczątki Bolesława Pronobisa zostały odnalezione we wrześniu 2019 r. podczas prac poszukiwawczych prowadzonych przez IPN na cmentarzu komunalnym w Katowicach Panewnikach.
Edward Szwejkowski ps. „Łotr”, „Długi”
Urodził się 6 czerwca 1929 r. w Krynicy w pow. nowosądeckim. Mieszkał z rodziną w Nowym Sączu. Wiosną 1948 r. wstąpił do oddziału partyzanckiego „Wiarusy” działającego w pow. nowotarskim, limanowskim oraz myślenickim. Był członkiem grupy dowodzonej przez Tadeusza Dymla „Srebrnego”. Edward Szwejkowski poległ 30 maja 1948 r. w walce z funkcjonariuszem UB w rejonie przełęczy Siodełko w pobliżu szczytu Dzwonkówka w Beskidzie Sądeckim. Szczątki Edwarda Szwejkowskiego odnaleziono we wrześniu 2021 r. podczas prac poszukiwawczych prowadzonych przez IPN na cmentarzu komunalnym w Nowym Targu.
Eugeniusz Tomasik ps. „Kruk” (1927-1946)
Żołnierz Zgrupowania Narodowych Sił Zbrojnych „Bartka”. Urodził się w Szczyrku w 1927 r. Na przełomie lat 1945 i 1946 został partyzantem Zgrupowania Oddziałów Leśnych VII Okręgu Wojskowego NSZ kpt. Henryka Flamego „Bartka”. Należał do Samodzielnego Oddziału Leśnego im. „Szarego”, dowodzonego przez ppor. Antoniego Bieguna „Sztubaka”. Został zamordowany we wrześniu 1946 r. pod Malerzowicami Wielkimi w dawnym majątku Scharfenberg przez funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa w ramach operacji o kryptonimie „Lawina”. Jego szczątki odnaleziono w październiku 2012 r. podczas prac poszukiwawczych prowadzonych przez IPN w pobliżu Malerzowic Wielkich na Opolszczyźnie.
Do dziś odnaleziono szczątki pod 2 tysięcy osób
Instytut Pamięci Narodowej prowadzi działania zmierzające do odnalezienia i identyfikacji ofiar reżimów totalitarnych oraz czystek etnicznych w ramach działalności Biura Poszukiwań i Identyfikacji. Łącznie zidentyfikowano ponad 260 osób. W wyniku działań IPN odnaleziono i podjęto szczątki ponad dwóch tysięcy osób. Zabezpieczono 3700 próbek materiału genetycznego ofiar i ich krewnych, które znajdują się obecnie w Bazie Materiału Genetycznego.
Celem sprawniejszej identyfikacji odnajdywanych szczątków Instytut Pamięci Narodowej od kilku lat korzysta z narzędzia udostępnionego przez Federalne Biuro Śledcze Stanów Zjednoczonych (FBI) – systemu CODIS.
Źródło: ipn.gov.pl
