Muzeum Górnośląskie wypożyczyło Muzeum Narodowemu dzieło Józefa Brandta „Wesele kozackie”. Obraz ten - jako jedno z najważniejszych płócien - znajdzie się na monograficznej wystawie tego malarza zaplanowanej na 2018 r.
Do bytomskiego muzeum trafiło za to, wybrane przez tę placówkę, jedno z najznamienitszych dzieł Aleksandra Gierymskiego „Trumna chłopska” z 1894 r. Obraz przedstawia chłopską parę siedzącą na ławie przed chatą, obok dziecięcej trumienki. U stóp pogrążonych w zadumie i bólu kobiety i mężczyzny leży skulony pies.
Jak przypominają specjaliści z bytomskiego muzeum, jest to dzieło, które – mimo że pod względem tematyki nietypowe w twórczości Gierymskiego – należy do najważniejszych w nurcie malarstwa polskiego realizmu XIX w. i jest zaliczane do najważniejszych, ikonicznych dzieł kultury polskiej. To jednocześnie ostatnie z figuralnych dzieł tego malarza; do końca życia Gierymski pozostał już w kręgu malarstwa pejzażowego i architektury.
Obraz powstał po jego wizycie w podkrakowskich Bronowicach, a wymowa symboliczna obrazu zyskuje na wyrazie tym bardziej, jeśli wziąć pod uwagę, iż wieko tytułowej trumny przykrywa ciało chłopskiego dziecka. Śmierć, jej obraz, a może przede wszystkim tragizm jej doświadczania znajduje w opinii wielu swój najwymowniejszy wydźwięk w sztuce polskiej. Pisał o tym m.in. Andrzej Wajda, zachwycając się obrazem.
Znany z realistycznych, niemal fotograficznych przedstawień Aleksander Gierymski uważany jest powszechnie za jednego z najwybitniejszych polskich malarzy drugiej połowy XIX w. To realista, zafascynowany światłem i jego rolą w malarstwie, pozostający pod wyraźnym wpływem francuskiego impresjonizmu.
