Badacze dokonali zaskakującego odkrycia na prehistorycznym cmentarzysku Panoría w hiszpańskiej Granadzie. Cmentarz składa się z co najmniej 19 grobów, z których dziewięć zostało odkopanych w latach 2015-2019. Wykopaliska prowadzone były przez grupę z Archaeometry z Uniwersytetu w Tybindze i GEA z Uniwersytetu w Granadzie. „Populacja Panoría wykazuje wyraźną nierównowagę płci na korzyść kobiet, z dwukrotnie większą liczbą kobiet niż mężczyzn” – napisali naukowcy w Scientific Reports.
Szkielety mają około 5600 lat. Naukowcy zastosowali nowe techniki bioarcheologiczne do określenia płci chromosomowej pochowanych osób. Przeanalizowano DNA i białko zwane amelogeniną, znajdujące się w szkliwie zębów, aby stworzyć szczegółowy profil demograficzny. Te najnowocześniejsze metody są kluczowe dla badania ludzkich szczątków, gdzie sama tradycyjna analiza szkieletu może nie zapewnić wiarygodnej identyfikacji płci, zwłaszcza gdy kości są rozdrobnione lub zdegradowane.
Amelogenina jest kluczowa dla tego badania, ponieważ odgrywa ważną rolę w identyfikacji płci biologicznej – jej poziomy różnią się znacznie między mężczyznami i kobietami. Badając to białko naukowcy byli w stanie uzyskać precyzyjny i wiarygodny profil rozkładu płci w populacji. Wyniki ujawniły znaczną nierównowagę płci, pochówki kobiet znacznie przewyższają liczebnie mężczyzn. Ta rozbieżność była spójna we wszystkich grupach wiekowych i przez cały okres użytkowania nekropolii.
Taka wyraźna nierównowaga jest bardzo niezwykła, ponieważ populacje ludzkie zazwyczaj wykazują stosunek mężczyzn do kobiet bliski 1:1. Tylko w wyjątkowych przypadkach – na przykład w czasach konfliktu, wojny lub masowej migracji – stosunek ten ma tendencję do silnego przekrzywiania się w jednym kierunku. Jednak te wyjaśnienia nie wydają się odnosić do stanowiska w Panoría, ponieważ nierównowaga pojawia się we wszystkich grobach i obejmuje kilka stuleci. Nadmierna reprezentacja kobiet w nekropolii może wskazywać na strukturę społeczną skoncentrowaną na kobietach, w której płeć odgrywała znaczącą rolę w kształtowaniu zwyczajów pogrzebowych i tradycji kulturowych.