Słynny obraz Jana Matejki „Konstytucja 3 maja 1791 roku” ukazuje moment, kiedy posłowie po podpisaniu Konstytucji 3 Maja idą z Zamku Królewskiego do warszawskiej kolegiaty św. Jana, by tam wraz z królem zaprzysiąc tekst ustawy rządowej. Centralnym punktem obrazu jest Stanisław Małachowski marszałek Sejmu Wielkiego, którego niosą na rękach poseł ziemi krakowskiej Aleksander Linowski i ziemi poznańskiej Ignacy Wyssogota Zakrzewski. Małachowski trzyma nad głową jeden z najważniejszych w historii Rzeczypospolitej dokumentów, do którego uchwalenia walnie się przyczynił.
Sylwetkę Stanisława Małachowskiego przypomina dziś wystawa na Zamku Królewskim, która pokazuje marszałka jako jednego z największych mężów stanu swojej epoki przez zaprezentowanie jego sylwetki zgodnie z ówczesnymi klasycystycznymi trendami.
Stanisław Bartłomiej Ludwik Małachowski herbu Nałęcz urodził się 24 sierpnia 1736 w Końskich. Czas jego kariery to niezwykle ważny, a zarazem trudny okres w polskich dziejach, gdy Rzeczpospolita po rządach Wettynów znalazła się na skraju upadku. Hrabia na Końskich i Białaczowie szybko dał się poznać jako wybitny polityk. Był m.in. marszałkiem Trybunału Głównego Koronnego, któremu przywrócił dawną sprawność. Zyskał miano polskiego Arystydesa, a przez rolę, jaką odegrał podczas obrad Sejmu Wielkiego i uchwaleniu Konstytucji 3 Maja – urósł do rangi symbolu tamtych dni jako wzór patrioty i męża stanu. Nic dziwnego, że wiele lat później Napoleon zaproponował mu urząd prezesa Komisji Rządzącej nowo powstałego Księstwa Warszawskiego.
Niestety, dwa lata później Stanisław Małachowski zmarł i został pochowany w tej samej świątyni, do której wniesiono go na rękach podczas uchwalania Konstytucji.
Wystawa Stanisław Małachowski. Bohater. Mit. Symbol
26 kwietnia–5 czerwca 2022 r.
Sala Senatorska
Wystawa włączona w Trasę Królewską
Poniżej link do filmu o wystawie:
https://www.youtube.com/watch?v=FCiixnOum4o