Samuel Kmicic – awanturnik i żołnierz
Szlachcic litewski Samuel Kmicic był pierwowzorem postaci Andrzej Kmicica z kart powieści Sienkiewicza. Pisarz stworzył głównego bohatera „Potopu” na podstawie wzmianek w pamiętnikach Paska oraz w dokumentach źródłowych. Kmicic był w rzeczywistości dowódcą chorągwi kozackiej wchodzącej w skład pułku dowodzonego przez księcia Bogusława Radziwiłła. W 1655 roku żołnierze zbuntowali się przeciw zdradzieckiemu księciu, a Samuel wziął ich stronę i nawet pojechał do Jana Kazimierza by prosić o wypłatę zaległego żołdu dla swych podkomendnych. Król prośbę spełnił, przyrzekł też, że otrzymają na własność ziemie skonfiskowane Radziwiłłom.
Wróciwszy z radosną wieścią od monarchy, Kmicic ze swymi żołnierzami rozpoczęli egzekwowanie prawa do ziem radziwiłłowskich. Nie robili tego w białych rękawiczkach – wojsko najeżdżało starostwa, grabiło i urządzało uczty na koszt buntowników. Szybko do Samuela przylgnęła łatka awanturnika, ale jednocześnie podwładni go uwielbiali. Chorągiew Kmicica walczyła dzielnie ze Szwedami, a także z księciem siedmiogrodzkim Rakoczym. Sam Kmicic szybko awansował, został pułkownikiem i zaprzyjaźnił się ze swym przełożonym, hetmanem Pawłem Sapiehą. W 1658 roku otrzymał godność chorążego orszańskiego. W całej armii Rzeczypospolitej Kmicic zdobył sobie mir i poważanie, autorytetem ustępował jedynie hetmanowi wielkiemu litewskiemu Sapiesze i dowódcy królewskiej chorągwi husarskiej Aleksandrowi Połubińskiemu. Walczył pod Połonką, Mirem i nad Basią latem i jesienią 1660 roku. Następnie przyłączył się do kolejnej konfederacji utworzonej w 1661 roku pod Koluszkami. Przez kolejne lata stacjonował w powiecie płockim.
Dość wspomnieć, że potop szwedzki dał temu niezbyt majętnemu szlachcicowi, możliwość szybkiego wzbogacenia się. Za zasługi otrzymał od króla liczne starostwa. W czasie pokoju odnalazł nową namiętność – politykę. Posłował podczas elekcji z województwa mińskiego, sprawował urzędy. Nawet wówczas nie porzucił swych przyzwyczajeń i nie zmienił postępowania, do końca życia wdawał się w rozliczne awantury, nierzadko skazywano go na banicję. Zmarł wiosną 1692 roku.
Źródło: niezależna.pl
