Jadłem jak polski król – Wettyni na tronie Rzeczypospolitej
Saksońską dynastię Wettynów reprezentowali na polskim tronie August II Mocny i jego syn August III. Po owych legendarnych czasach saskich zostało powiedzenie „Za króla Sasa jedz, pij i popuszczaj pasa”, mające zobrazować pewien styl życia, który w rezultacie doprowadził do upadku Rzeczypospolitej. Błędy w polityce zagranicznej i brak niezbędnych reform wewnętrznych doprowadziły do osłabienia autorytetu władzy królewskiej. Towarzyszył temu znaczny wzrost pozycji rodów magnackich, które w większości korumpowały szlachtę, by prowadzić własną politykę, często sprzeczną z polską racją stanu. Warto jednak pamiętać, że pod względem rozwoju kultury i obyczajów okres saski był niezwykle barwny i ciekawy, a przede wszystkim ważny – a jako taki z pewnością wart specjalnego upamiętnienia. Galerię Wettynów otworzył właśnie Zamek Królewski w Warszawie.
Galeria Wettynów to pomieszczenie urządzone na wzór salonu królewskiego lub arystokratycznego z pierwszej połowy XVIII wieku. Zarówno zgromadzone w niej dzieła sztuki, jak i umeblowanie noszą znamiona dominujących stylów artystycznych tamtych lat: rokoka oraz regencji. Obecne w pomieszczeniu oryginalne meble z epoki zakupione zostały specjalnie z myślą o tej ekspozycji w antykwariatach Paryża, Madrytu i Modeny. Wśród nich wyróżnia się przede wszystkim zespół włoskich konsol i luster w bogato rzeźbionych złoconych ramach oraz paryskich komód sarkofagowych, intarsjowanych, z zachowanymi kompletami oryginalnych brązów. Na blatach wyeksponowane są m.in. pochodzące z kolekcji Augusta III zabytkowe wazy, przekazane w latach 70. w darze od rządu NRD. Komplet ,,radziwiłłowskich” siedzisk w stylu Ludwika XV kryty jest XVIII-wiecznym haftem na kanwie przedstawiającym sceny figuralne o charakterze mitologiczno-alegorycznym, jak np. Apollo i muzy.
Czasy saskie to rozwój sztuki kulinarnej w Polsce, w tym stosowania powszechniej sztućców, obrusów i wysokiej jakości porcelany. Wśród cudzoziemców funkcjonowało wówczas powiedzenie: „Jadłem jak polski król”, co miało podkreślić wytworność posiłku. Był to także okres rozpowszechnienia się bielizny osobistej i pościeli. Spopularyzowano picie kawy, początkowo w domach, a z czasem w pierwszych w Polsce kawiarniach – tzw. kafenhauzach. Popularne było korzystanie z wód mineralnych, które w glinianych zalakowanych butlach (odnalezione podczas prac archeologicznych na terenie Pałacu Saskiego w Warszawie i Zamku Królewskiego w Warszawie) sprowadzano najpierw z Saksonii, a potem uruchomiono rodzime źródła. August III ufundował kilkaset stypendiów dla polskiej młodzieży na studia w Dreźnie. Kochał włoską muzykę i operę, przyjaźnił się z Vivaldim.
Zamek Królewski w Warszawie przywołał członków dynastii poświęcając jedną z sal na prezentację Królewskiego Pokoju Wettynów. Zgromadzono tu eksponaty, które pochodzą z przeglądu magazynów Zamku, wieloletnich kwerend, a także licznych zakupów antykwarycznych prowadzonych w całej Europie od trzech lat.
Rod Wettynów jest ostatnim większym zespołem historycznym, który nie miał swojego miejsca na Zamku Królewskim. Mamy Wazów, Jagiellonów, nawet prezydentów II RP. Brakujący element został uzupełniony. Mamy tu 27 portretów członków rodu – Augusta II i Augusta III, ich żony, dzieci ślubne i z nieprawego łoża. Większość dzieł pochodzi ze zbiorów Andrzeja Ciechanowieckiego. Jest wspaniały komplet mebli zwany przez nas radziwiłłowskim, gdyż istnieje przypuszczenie, że pochodzą z którego pałacu Radziwiłłów.
– powiedział kustosz Galerii Wettynów, Maciej Choynowski.
Początek panowania Sasów w Rzeczypospolitej dokumentuje monumentalny obraz Elekcja Augusta II w 1697 autorstwa Martina Altomontego, przedstawiający zebraną na polu elekcyjnym szlachtę obradującą nad wyborem nowego monarchy. W tle widnieje panorama Warszawy z Zamkiem Królewskim. Spośród wizerunków samego Augusta II najbardziej przyciąga uwagę rzadki w polskich zbiorach jego konny posążek wykonany przed 1725 rokiem według Guillaume’a de Groffa. Wysoki kunszt malarski prezentują z kolei portrety dwóch nieślubnych synów monarchy: gen. Fryderyka Augusta Rutowskiego, pochodzącego ze związku z Turczynką Fatimą, malowany ok. 1724 r. przez Louisa de Silvestre’a mł., i Jerzego Saskiego, feldmarszałka i gubernatora Drezna, ze związku z ks. Urszulą Lubomirską, wykonany przez Antona Graffa. Wśród obrazów można znaleźć aż osiem przedstawień Fryderyka Krystiana, syna Augusta III, przyszłego elektora saskiego i niedoszłego kandydata do polskiego tronu, a także wizerunki Fryderyka Augusta I, króla Saksonii i księcia warszawskiego, syna Fryderyka Krystiana, oraz jego żony Marii Amalii Augusty Wittelsbach – dzięki czemu dynastia Wettynów reprezentowana jest w Galerii w czterech pokoleniach.
Ekspozycja posłuży za doskonałe tło dla niejednej opowieści o tym fascynującym i burzliwym rozdziale w dziejach Rzeczypospolitej, jakim była epoka saska i pomoże zrozumieć go w całej jego barwnej złożoności. Galeria Wettynów jest obok Pokoi Prezydentów II RP i Władz na Uchodźstwie następną przestrzenią odkrywającą kolejną epokę historyczną w bogatych dziejach Zamku Królewskiego.
Ekspozycja jest dostępna w ramach biletu na Trasę Królewską.
Źródło: niezalezna.pl; zamek-krolewski.pl
