Dziady – potajemnie i niedaleko cmentarza
„Jest to nazwisko uroczystości, obchodzonej dotąd między pospólstwem w wielu powiatach Litwy, Prus i Kurlandyi, na pamiątkę dziadów, czyli w ogólności zmarłych przodków. Uroczystość ta początkiem swoim zasięga czasów pogańskich i zwała się niegdyś ucztą kozła, na której przewodniczył Koźlarz, Huślar, Guślarz, razem kapłan i poeta (gęślarz). W teraźniejszych czasach pospólstwo święci Dziady tajemnie, w kaplicach lub pustych domach, niedaleko cmentarza. Zastawia się tam pospolicie uczta z rozmaitego jadła, trunków, owoców, i wywołują się dusze nieboszczyków” – pisał Adam Mickiewicz w Przedmowie do „Dziadów”.
Dziady to był czas, kiedy „żywi spotykali się z umarłymi”, a przynajmniej próbowali nawiązać kontakt z duszami przodków, które jak wierzono mogą wracać miejsc swojego życia i śmierci.
Słuchałem bajek, powieści i pieśni o nieboszczykach, powracających z prośbami lub przestrogami; a we wszystkich zmyśleniach poczwarnych można było dostrzedz pewne dążenie moralne i pewne nauki, gminnym sposobem zmysłowie przedstawiane.
– pisał Mickiewicz, mimo bowiem oczywistych pogańskich korzeni Dziadów, chodziło w nich także o przestrogę i naprawę swojego życia.
Nazwa „dziady” używana była głównie na terenach Białorusi, Polesia, Rosji i Ukrainy, ale mówiono też pominki, przewody, radecznica, zaduszki. „Dziad” w języku starosłowiańskim nie tylko oznaczał przodka, ale i ducha, demona, czasem diabła. Aby zapewnić przychylność powracających z zaświatów bliskich należało przygotować im posiłek, rozpalić ogień, żeby mieli się gdzie ogrzać. Być może stąd tradycja palenia zniczy na grobach.
Zaduszki
Dzień Zaduszny wywodzi się z wczesnego średniowiecza, kiedy to mnisi odprawiali msze za zmarłych braci. Już w VII wieku zalecał takie praktyki Izydor z Sewilli. Z biegiem czasu zaczęto modlić się także za dusze wszystkich chrześciajn. W roku 998 Odylon, opat benedyktyński z klasztoru w Cluny, wyznaczył 2 listopada na dzień obowiązkowej modlitwy za wszystkich wiernych zmarłych, co szybko podchwyciły inne zakony. W 1311 roku Dzień Zaduszny wprowadzono do kalendarza oraz liturgii rzymskiej.
Źródło: niezależna.pl
