Obiekty od pradziejów po II wojnę światową – 789 kopców o różnorodnej funkcji, 577 kurhanów grzebalnych, 246 mielerzy, czyli miejsc, w których niegdyś wypalano na masową skalę węgiel drzewny, 54 smolarnie, 19 kompleksów starożytnych pól uprawnych, 30 transzei, 51 półziemianek i 17 cmentarzy wojennych – to efekt pięciu lat badań polskiej części Puszczy Białowieskiej, które przeprowadził zespół naukowców z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. W pracy wykorzystano lotnicze skanowanie laserowe LiDAR.
Lotniczy skaning laserowy to wysoce wydajna metoda, która pozwala na ominięcie konieczności prowadzenia wykopalisk archeologicznych, umożliwiając widok topografii z góry. Gęste lasy i trudny teren nie stanowią przeszkody i pozwalają na zobaczenie i zidentyfikowanie wszelkiego rodzaju struktur – naturalnych i stworzonych przez człowieka (na przykład budowle grobowe i kopce).
Po przeskanowaniu puszczy na teren weszli archeologowie z tradycyjnymi metodami pracy. Pierwszy zbadany kopiec ma średnicę 36 metrów. Znaleziono ceramikę słowiańską z wczesnego i późnego średniowiecza, a także starożytne relikty krzemienne. Druga konstrukcja miała 17 metrów, a dowody wskazywały na używanie tego miejsca w prehistorii (IV-III w. p.n.e.), oraz w VII-X wieku naszej ery.
Dzięki zastosowaniu nowatorskich metod badań, połączonych z licznymi analizami przyrodniczymi uzyskaliśmy, mimo początkowego pesymizmu, rewelacyjne wyniki. W obecnej doktrynie konserwatorskiej korzystaliśmy głównie z badań nieinwazyjnych, a informacje wyjściowe dostarczyło lotnicze skanowanie laserowe LiDAR.
– powiedziała główny koordynator projektu dr Joanna Wawrzeniuk.
Badania prowadzono dzięki środkom z Narodowego Centrum Nauki. Efektem jest m.in. trzytomowy katalog, w którym opisano odkryte stanowiska archeologiczne. Zaprezentowane badania wywołały poruszenie w świecie nauki ze względu na ogromną liczbę odnalezionych stanowisk.