80. rocznica kapitulacji Włoch
8 września 1943 r. został ogłoszony akt rozejmu pomiędzy Włochami a państwami sprzymierzonymi. Faktycznie zawieszenie broni zostało podpisane pięć dni wcześniej. Akt rozejmu podpisali generałowie Walter Bedell Smith oraz Giuseppe Castellano, a jego treść zaakceptowali król Wiktor Emanuel III i premier Włoch Pietro Badoglio.
Włochy w II wojnie światowej
10 czerwca 1940 r., w imieniu królestwa Włoch, premier Benito Mussolini wypowiedział wojnę Francji i Wielkiej Brytanii, tym samym Włochy przystąpiły do II wojny światowej po stronie Niemiec. Pierwszym niepowodzeniem Mussoliniego był podbój Grecji w 1940 r. Jeszcze gorszy efekt przyniosły walki z Brytyjczykami w Abisynii, a potem w Libii. Włosi nie byli odpowiednio przygotowani do wojny, czego dowodem były klęski wojenne i konieczność szukania wsparcia u niemieckiego sojusznika. Klęska wojsk włosko-niemieckich wiosną 1943 r. na froncie północnoafrykańskim umożliwiła Aliantom desant na Sycylię w lipcu 1943 r.
Obalenie i powrót Benito Mussoliniego
24 lipca 1943 r. zebrała się Wielka Rada Faszystowska, która następnego dnia dokonała we Włoszech przewrotu. Decyzją króla Włoch Wiktora Emmanuela III Benito Mussolini został pozbawiony władzy i uwięziony. Rozwiązano Wielką Radę, a urząd premiera przejął marszałek Pietro Badoglio. Konsekwencją tych wydarzeń było podpisanie 3 września 1943 r. aktu kapitulacji Włoch wobec aliantów zachodnich. Dokument był tajny, a na datę oficjalnego ogłoszenia wybrano 8 września. Po kapitulacji do kraju wkroczyły wojska III Rzeszy, które 12 września 1943 r. uwolniły Mussoliniego z niewoli w Gran Sasso. Dyktator udał się do Monachium na spotkanie z Hitlerem. 15 września Mussolini zadeklarował ponowne objęcie władzy we Włoszech i nakazywał wszystkim władzom wojskowym, politycznym, administracyjnym by pozostały na swoich stanowiskach i nadal wykonywały obowiązki. Dyktator Włoch, pod opieką Niemców, utworzył Włoską Republikę Socjalną.
Kampania włoska
Dzień po ogłoszeniu rozejmu, 9 września, alianci wylądowali w Salerno i Tarencie, ale nie mogli w pełni wykorzystać faktu zawarcia rozejmu z Włochami. Zostali zatrzymani przez wojska niemieckie, które zajęły większość terenów Włoch. Na początku 1944 r. rozpoczęły się długotrwałe walki o przełamanie linii Gustawa.
Jednostki Polskich Sił Zbrojnych po raz pierwszy wystąpiły jako samodzielny związek taktyczny na froncie włoskim. Żołnierzom 2 Korpusu Polskiego powierzono najtrudniejsze zadanie, polegające na zdobyciu wzgórz Monte Cassino. 18 maja 1944 r., po sześciu dniach niezwykle zaciętej bitwy, polska flaga zawisła nad niezdobytą dotąd twierdzą.
Od października 1944 r. żołnierze 2 Korpusu Polskiego rozpoczęli swój szlak bojowy wiodący z Ankony do Bolonii. 18 lipca zostaje zdobyta Ankona. W połowie sierpnia 1944 r. wojska alianckie podeszły do umocnień linii Gotów, a po jej przełamaniu osiągnęły linię Rawenny–Faenza–Vergato. W ostatniej fazie kampanii włoskiej Polacy brali również udział w zdobyciu Bolonii.
Dotarcie do północnej granicy Włoch zajęło siłom alianckim 20 miesięcy. Pod koniec kwietnia 1945 r. resztki niemieckich wojsk znajdujących się na terenie Włoch skapitulowały bezwarunkowo.
Źródło: ipn.gov.pl
