„Chcemy być wolni, będziemy wolni!”
Wystawa „We want to be free, we will be free!” poświęcona jest kształtowaniu się państwa łotewskiego w kontekście historii państw ościennych Litwy i Estonii, a także Finlandii i Polski, które powstały lub odrodziły się po pierwszej wojnie światowej, a w latach 2017–2018 obchodziły setną rocznicę wywalczenia swojej niepodległości.
Po pierwszej wojnie światowej, w myśl zasady o samostanowieniu narodów i w całkowitej zgodzie z wolą ludów Europy Środkowo-Wschodniej, powstało lub odrodziło się wiele państw narodowych. Były to: Czechosłowacja, Finlandia, Estonia, Litwa, Łotwa, Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców oraz Polska. Gotowość przedstawicieli tych narodów do skutecznego wykorzystania zaistniałych warunków w kraju i za granicą stanowiła logiczny wynik historycznego procesu wybijania się na niepodległość.
Wystawa opowiada historię kilku z tych państw. Za pomocą fotografii i dokumentów, ukazano drogę Łotyszy do niepodległego państwa, które ostatecznie powstało 18 listopada 1918 r., walkę w jego obronie oraz rozwój na początku swojego istnienia. Wystawa daje także wyjątkową okazję do zapoznania się zarówno z fotografiami, jak i przechowywanymi w zagranicznych archiwach dokumentami, które dotyczą procesów powstawania lub odradzania się czterech innych państw Europy Środkowo-Wschodniej: Finlandii (6 grudnia 1917 r.), Litwy (16 lutego 1918 r.), Estonii (24 lutego 1918 r.) i Polski (11 listopada 1918 r.).
fot. Marcin Jurkiewicz/IPN
Każdą część ekspozycji przygotowali badacze z poszczególnych krajów. Wystawę zorganizowało Narodowe Archiwum Łotwy we współpracy z Estońskim Archiwum Narodowym, Narodowym Archiwum Finlandii, Litewskim Centralnym Archiwum Państwowym oraz Instytutem Pamięci Narodowej.
Pierwsza prezentacja miała miejsce w Litewskiej Bibliotece Narodowej im. Martina Maћvydasa w Wilnie, w dniach 13 listopada – 3 grudnia 2018 r.
Obecnie wystawę można zobaczyć w Centrum Edukacyjnym IPN im. Janusza Kurtyki w Warszawie, przy ul. Marszałkowskiej 21/25. Ekspozycję będzie prezentowana do 11 lutego 2019 r.
Źródło: ipn.gov.pl
