154 lata temu podczas Powstania Styczniowego zginął Henryk Dmochowski

Ten polski rzeźbiarz był wcześniej uczestnikiem Powstania Listopadowego, w którym walczył w oddziale pułkownika Zaliwskiego. Po klęsce insurekcji wyemigrował do Paryża, gdzie uczył się rzeźby. W marcu 1833 r. próbował wywołać kolejne powstanie – rozpoczynając walki partyzanckie na Witebszczyźnie. Walczył również na Polesiu i Wołyniu, w końcu został zmuszony do wycofania się do Austrii.

Osiedlił się w Galicji pod fałszywym nazwiskiem Emeryk Sanders.  Zadenuncjowany został przez krewniaka, Kazimierza Dmochowskiego, wykładowcę uniwersytetu wileńskiego, który podał policji jego nazwisko, pseudonim, miejsce pobytu, a nawet opisując jego wygląd: 

Wzrostu wysokiego, włosów jasnych i tak samo brwi, oczy ma błękitne, nos trochę zadarty, twarz okrągłą; bokobrodów i wąsów do 1831 nie nosił.

Aresztowany przez Austriaków, został w 1834 r. skazany na pobyt w więzieniu Kufstein. Potem ponownie wyjechał do Paryża, ale wrócił w czasie Wiosny Ludów i w 1846 r. wziął udział w walkach ulicznych we Lwowie. Po stłumieniu rozruchów po raz kolejny wyjechał do Paryża, a stamtąd w 1852 r. do USA, gdzie osiedlił się pod nazwiskiem Henry D. Sanders. Otworzył tam szkołę rzeźby, a jego dziełem są liczne popiersia polityków w budynku Kongresu: George’a Washingtona, Thomasa Jeffersona, Benjamina Franklina, Tadeusza Kościuszki, Kazimierza Pułaskiego.



Rzeźbą oddawał hołd najwybitniejszym powstańcom i rewolucjonistom z całej Europy – wykonał posągi Giuseppe Garibaldiego czy Lajosa Kossutha. W 1861 r. wrócił do Wilna, gdzie również pracował jako rzeźbiarz. Stworzył m.in. posąg świętego Władysława dla wileńskiej katedry. 

Kiedy w marcu 1863 r. rozgorzały na terenach dzisiejszej Białorusi walki Powstania Styczniowego Dmochowski został powstańczym naczelnikiem powiatu Dzisna i sformował oddział partyzancki. Zginął 26 maja 1863 r. w jednej z pierwszych walk, koło wioski Porzecze w rejonie borysowskim.

 

Źródło: kresy24.pl

#styczniowe #powstanie #Dmochowski #śmierć