GP: Za Trumpa Europa przestanie być niemiecka »
CZYTAJ TERAZ »
Danuta Matloch/MKiDN
Unikatowe obiekty dziedzictwa dokumentacyjnego obrazujące ważne wydarzenia z historii Polski, przechowywane w polskich bibliotekach i archiwach zostały wpisane na Polską Listę Krajową Programu UNESCO Pamięć Świata.
Lista została poszerzona o 11 bezcennych dokumentów przechowywanych w zbiorach 12 instytucji. Znalazły się na niej:
Rocznik świętokrzyski dawny – najstarszy, powstały w XII w., zachowany w oryginale pomnik polskiej historiografii, zawierający informacje o pierwszych wiekach polskiej państwowości, w tym o ślubie Mieszka I z Dąbrówką i chrzcie Polski, przechowywany w Bibliotece Narodowej w Warszawie;
Dokument Zbiluta z 1153 r. – dokument fundacyjny klasztoru cystersów w Łeknie wydany przez możnowładcę i rycerza polskiego Zbiluta z Panigrodza; to najstarszy akt prawny sporządzony w Polsce; dwa zachowane egzemplarze przechowywane są w Archiwum Państwowym w Poznaniu i Archiwum Archidiecezjalnym w Gnieźnie;
Akt unii krewskiej – dokument wystawiony 14 sierpnia 1385 r. przez króla Władysława Jagiełłę, rozpoczynający okres unifikacji Polski i Litwy, uwieńczony w XVI w. podpisaniem unii w Lublinie, przechowywany w Archiwum i Bibliotece Krakowskiej Kapituły Katedralnej;
Akt erekcyjny Związku Pruskiego – dokument z 14 marca 1440 r. przechowywany w zbiorach Archiwum Państwowego w Toruniu, potwierdzający powstanie związku miast i rycerstwa Prus w obronie przed Zakonem Krzyżackim; próba delegalizacji Związku była głównym powodem wybuchu wojny trzynastoletniej, która doprowadziła do przejęcia przez Polskę Pomorza z Gdańskiem, Toruniem i Elblągiem;
Mszał Zakonu Krzyżackiego z Biblioteki Mariackiej w Gdańsku – bogato zdobiony XV-wieczny mszał krzyżacki wykorzystywany do celów liturgicznych w Kościele Najświętszej Marii Panny w Gdańsku, przechowywany w Bibliotece Gdańskiej Polskiej Akademii Nauk;
Statut Łaskiego z 1506 r. – pierwszy wydany drukiem zbiór praw Królestwa Polskiego sięgających czasów Kazimierza Wielkiego, przechowywany w zbiorach Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie;
Andrzej Frycz Modrzewski „O poprawie Rzeczypospolitej” – pierwsze, pochodzące z 1551 r., łacińskojęzyczne wydanie dzieła propagującego wieloaspektową reformę Rzeczypospolitej w dziedzinie życia politycznego, prawodawstwa, szkolnictwa, stosunków z Kościołem, ze zbiorów Biblioteki Jagiellońskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego;
Kazimierza Stronczyńskiego opisy i widoki zabytków starożytności w Królestwie Polskim – bogato ilustrowane opracowanie stanowiące efekt inwentaryzacji zabytków prowadzonej w połowie XIX w. na terenie Królestwa Polskiego przez Kazimierza Stronczyńskiego; przechowywane w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie;
Testament polityczny księcia Adama Jerzego Czartoryskiego – sporządzony 14 lipca 1861 r. jeden z najważniejszych dokumentów dotyczących roli polskiej emigracji, w szczególności księcia Czartoryskiego i ugrupowania skupionego wokół jego osoby, przechowywany w zbiorach Fundacji XX. Czartoryskich w Krakowie;
Proces o Morskie Oko – zbiór dokumentów po zakopiańskim hrabim Władysławie Zamoyskim, dotyczących zakończonego w 1902 r. sporu o utrzymanie w granicach polskiej Galicji najbardziej malowniczego zakątka Tatr – okolic Morskiego Oka, przechowywany jest w Bibliotece Kórnickiej Polskiej Akademii Nauk;
Archiwum Towarzystwa Naukowego Warszawskiego – dokumentuje działalność największej, powstałej w 1907 r. na terenie zaboru rosyjskiego organizacji mającej na celu rozwijanie badań naukowych oraz publikację ich wyników w języku polskim; obejmuje unikatowe materiały ukazujące dorobek polskich uczonych do II wojny światowej; znajduje się w zbiorach Archiwum Polskiej Akademii Nauk w Warszawie;
Program Pamięć Świata powstał z inicjatywy UNESCO w 1992 r. Jego głównym celem jest zwrócenie uwagi rządów i opinii publicznej na znaczenie i konieczność ochrony dokumentów o znaczeniu historycznym, stanowiących świadectwo naszej kultury i cywilizacji oraz podejmowanie działań na rzecz ich popularyzacji i szerokiego udostępniania. W ramach Programu tworzone są 3 listy dziejowych pomników piśmiennictwa: światowa oraz regionalne i krajowe. Lista światowa prowadzona jest od 1997 r. Dotychczas znalazło się na niej około 350 obiektów, w tym 14 z Polski m.in. dzieło Mikołaja Kopernika O obrotach sfer niebieskich, utwory Fryderyka Chopina, tablice 21 Postulatów Gdańskich z Sierpnia 1980, Archiwum Biura Odbudowy Stolicy.
Źródło: mkidn.gov.pl
Lista została poszerzona o 11 bezcennych dokumentów przechowywanych w zbiorach 12 instytucji. Znalazły się na niej:
Rocznik świętokrzyski dawny – najstarszy, powstały w XII w., zachowany w oryginale pomnik polskiej historiografii, zawierający informacje o pierwszych wiekach polskiej państwowości, w tym o ślubie Mieszka I z Dąbrówką i chrzcie Polski, przechowywany w Bibliotece Narodowej w Warszawie;
Dokument Zbiluta z 1153 r. – dokument fundacyjny klasztoru cystersów w Łeknie wydany przez możnowładcę i rycerza polskiego Zbiluta z Panigrodza; to najstarszy akt prawny sporządzony w Polsce; dwa zachowane egzemplarze przechowywane są w Archiwum Państwowym w Poznaniu i Archiwum Archidiecezjalnym w Gnieźnie;
Akt unii krewskiej – dokument wystawiony 14 sierpnia 1385 r. przez króla Władysława Jagiełłę, rozpoczynający okres unifikacji Polski i Litwy, uwieńczony w XVI w. podpisaniem unii w Lublinie, przechowywany w Archiwum i Bibliotece Krakowskiej Kapituły Katedralnej;
Akt erekcyjny Związku Pruskiego – dokument z 14 marca 1440 r. przechowywany w zbiorach Archiwum Państwowego w Toruniu, potwierdzający powstanie związku miast i rycerstwa Prus w obronie przed Zakonem Krzyżackim; próba delegalizacji Związku była głównym powodem wybuchu wojny trzynastoletniej, która doprowadziła do przejęcia przez Polskę Pomorza z Gdańskiem, Toruniem i Elblągiem;
Mszał Zakonu Krzyżackiego z Biblioteki Mariackiej w Gdańsku – bogato zdobiony XV-wieczny mszał krzyżacki wykorzystywany do celów liturgicznych w Kościele Najświętszej Marii Panny w Gdańsku, przechowywany w Bibliotece Gdańskiej Polskiej Akademii Nauk;
Statut Łaskiego z 1506 r. – pierwszy wydany drukiem zbiór praw Królestwa Polskiego sięgających czasów Kazimierza Wielkiego, przechowywany w zbiorach Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie;
Andrzej Frycz Modrzewski „O poprawie Rzeczypospolitej” – pierwsze, pochodzące z 1551 r., łacińskojęzyczne wydanie dzieła propagującego wieloaspektową reformę Rzeczypospolitej w dziedzinie życia politycznego, prawodawstwa, szkolnictwa, stosunków z Kościołem, ze zbiorów Biblioteki Jagiellońskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego;
Kazimierza Stronczyńskiego opisy i widoki zabytków starożytności w Królestwie Polskim – bogato ilustrowane opracowanie stanowiące efekt inwentaryzacji zabytków prowadzonej w połowie XIX w. na terenie Królestwa Polskiego przez Kazimierza Stronczyńskiego; przechowywane w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie;
Testament polityczny księcia Adama Jerzego Czartoryskiego – sporządzony 14 lipca 1861 r. jeden z najważniejszych dokumentów dotyczących roli polskiej emigracji, w szczególności księcia Czartoryskiego i ugrupowania skupionego wokół jego osoby, przechowywany w zbiorach Fundacji XX. Czartoryskich w Krakowie;
Proces o Morskie Oko – zbiór dokumentów po zakopiańskim hrabim Władysławie Zamoyskim, dotyczących zakończonego w 1902 r. sporu o utrzymanie w granicach polskiej Galicji najbardziej malowniczego zakątka Tatr – okolic Morskiego Oka, przechowywany jest w Bibliotece Kórnickiej Polskiej Akademii Nauk;
Archiwum Towarzystwa Naukowego Warszawskiego – dokumentuje działalność największej, powstałej w 1907 r. na terenie zaboru rosyjskiego organizacji mającej na celu rozwijanie badań naukowych oraz publikację ich wyników w języku polskim; obejmuje unikatowe materiały ukazujące dorobek polskich uczonych do II wojny światowej; znajduje się w zbiorach Archiwum Polskiej Akademii Nauk w Warszawie;
Program Pamięć Świata powstał z inicjatywy UNESCO w 1992 r. Jego głównym celem jest zwrócenie uwagi rządów i opinii publicznej na znaczenie i konieczność ochrony dokumentów o znaczeniu historycznym, stanowiących świadectwo naszej kultury i cywilizacji oraz podejmowanie działań na rzecz ich popularyzacji i szerokiego udostępniania. W ramach Programu tworzone są 3 listy dziejowych pomników piśmiennictwa: światowa oraz regionalne i krajowe. Lista światowa prowadzona jest od 1997 r. Dotychczas znalazło się na niej około 350 obiektów, w tym 14 z Polski m.in. dzieło Mikołaja Kopernika O obrotach sfer niebieskich, utwory Fryderyka Chopina, tablice 21 Postulatów Gdańskich z Sierpnia 1980, Archiwum Biura Odbudowy Stolicy.
Źródło: mkidn.gov.pl
Zobacz więcej
Niezależna TOP
