W związku z tym, że Służba Więzienna, w przeciwieństwie do Policji, Sił Zbrojnych RP czy Państwowej Straży Pożarnej, nie posiada obecnie własnego zaplecza akademickiego, filarem proponowanych zmian ma być utworzenie wyższej szkoły kształcącej przyszłą kadrę oficerską i dowódczą formacji. Na uczelni możliwe będą początkowo trzyletnie studia I stopnia, a także podyplomowe – dla absolwentów innych szkół wyższych. Potem mają zostać uruchomione również studia II stopnia.
Ponadto reforma wprowadza nowe zasady awansu kadry oficerskiej. Do mianowania na stopień oficera konieczne będzie ukończenie studiów wyższych lub podyplomowych na uczelni Służby Więziennej, a także zdanie odrębnego i niezależnego od studiów egzaminu oficerskiego, określonego przez Dyrektora Generalnego Służby Więziennej. Dopiero zdany egzamin oficerski będzie warunkiem objęcia stanowiska oficerskiego.
Spore zmiany związane będą również z naborem do służby. Obecnie system naboru według Ministerstwa Sprawiedliwości nie pozwala na w pełni skuteczne koordynowanie polityki kadrowej w skali całego kraju. Przyjmowaniem funkcjonariuszy zajmują się szefowie poszczególnych jednostek penitencjarnych. Nowa regulacja wprowadza natomiast regułę, że nabór prowadzić będą Dyrektor Generalny i dyrektorzy okręgowi Służby Więziennej. Ogłoszenia o naborze będą publikowane według jednolitej zasady. Powstanie ranking kandydatów, który pozwoli im na wybór jednostki pełnienia służby. Utworzone zostaną również listy wakatów w poszczególnych obszarach i okręgach Służby Więziennej.
Projekt trafi teraz do Sejmu. To kolejny element gruntownej reformy więziennictwa przygotowany przez odpowiedzialnego za nadzór nad tą służbą Sekretarza Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Patryka Jakiego. Na całościową reformę składają się m.in. takie działania, jak program pracy dla więźniów, rozbudowa systemu dozoru elektronicznego, wyposażenie Służby Więziennej w nowoczesny sprzęt i uzbrojenie oraz utworzenie Instytutu Kryminologii i Penitencjarystyki, który rozpocznie działanie w styczniu 2018 roku.
