"Ptaki śpiewają w Kigali" - niepokojące kino na nasze czasy. RECENZJA

Rwanda, 1994 rok. Trwa konflikt między plemionami Tutsi i Hutu po tym, jak w Kigali zestrzelono samolot rwandyjskiego prezydenta. Od kwietnia do lipca w krwawej rzezi ekstremistów zginęło około miliona ludzi. Świadkiem dramatu jest polska ornitolog Anna Keller (Jowita Budnik), która przyjechała do Afryki, by prowadzić badania nad spadkiem populacji sępów w Rwandzie. Wracając do Polski, zabiera ze sobą Claudine – dziewczynę z plemienia Tutsi, ratując tym samym jej życie. Kiedy za jakiś czas kobiety znów przyjadą do Rwandy, sytuacja polityczna ulegnie diametralnej zmianie. Czy dziewczyna w zgliszczach domu odnajdzie ślady bliskich? Czy powrót do świata dotkniętego zagładą jest w ogóle możliwy? Ważne pytania, jakie stawiają twórcy filmu „Ptaki śpiewają w Kigali” sprawiają, że trudno przejść obok tego tytułu obojętnie.

W Gomie spotkaliśmy dwóch belgijskich misjonarzy, którzy stali nad brzegiem jeziora i patrzyli przez lornetki. Zastanawialiśmy się, czego szukają. Myśleliśmy, że może obserwują ptaki. A oni chcieli dostrzec, czy to, co płynęło w oddali, to łódka czy zwłoki. Bo choć od ludobójstwa minęło 12 lat, to z jeziora Kiwu wciąż wyławiano trupy z rękami związanymi drutem

– opowiada Joanna Kos-Krauze, współtwórczyni filmu o ludobójstwie w Rwandzie z 1994 r.,  w wydanej kilka dni temu książce Aleksandry Pawlickiej pt. „Jest życie po końcu świata”.  Tytuł jest nieprzypadkowy – odnosi się nie tylko do wstrząsającej tematyki obrazu, ale nawiązuje również do życia prywatnego reżyserki, która od trzech lat zmaga się ze śmiercią Krzysztofa Krauzego – męża i partnera na planie. Owocami ich wcześniejszej pracy są takie tytuły jak obsypany nagrodami „Plac Zbawiciela” i opowiadająca o romskiej poetce „Papusza”.

„Ptaki śpiewają w Kigali” to obraz, w którym znajdziemy wszystko to, czym małżeństwo Krauzów podbiło świat kina – minimalizm formy, zjawiskową Jowitę Budnik (aktorka i partnerująca jej na planie Eliane Umuhire zostały nagrodzone na festiwalu w Karlowych Warach), a przede wszystkim ogromny nacisk na świat wewnętrzny bohaterów: ukazany bez upiększających filtrów, z głębią godną zawodowego psychoanalityka – jak na przykład scena, w której bohaterka oswaja swój strach przed wypchaną sową, malując zwierzęciu maskarą „rzęsy”. Dramat rozgrywa się na kilku poziomach – straumatyzowana wojną Claudine z czasem uświadamia sobie, że jest sierotą wyrzuconą w świat, w którym wcale nie jest mile widziana, z kolei Anna, uwikłana w nieuporządkowane relacje, nie potrafi zaznać spokoju: ani jako naukowiec, ani jako córka słynnego profesora, wreszcie ani jako matka, która od lat nie ma kontaktu z własną córką. 

Ostatni wspólny film Krauzów może cieszyć się mniejszym powodzeniem niż ich poprzednie produkcje. Przede wszystkim „Ptaki śpiewają w Kigali” to kino spod znaku tzw. „slow cinema”. Twórcy serwują widzowi dużo ciszy i przeciągających się naturalistycznych – a czasem wręcz turpistycznych – ujęć. Akcji tu niewiele, a całość przypomina raczej zlepek zdarzeń, losowych klatek z Rwandy i Polski lat 90.  A jednak warto poświęcić czas (film trwa prawie dwie godziny) i dać się poprowadzić w historię dwóch kobiet, tak różnych, a jednak sobie bliskich. Chociażby po to, by pochylić się nad pytaniami stawianymi przez Krauzów – pytaniami, które w dobie kryzysu migracyjnego i fali uchodźców zalewającej Europę, zdają się wybrzmiewać w sposób szczególny.
 

 

Źródło: niezalezna.pl, Gazeta Polska Codziennie

 

#Ptaki śpiewają w Kigali #Krzysztof Krauze #Joanna Kos-Krauze #jowita budnik