Wybitne postaci spoczywają na śląskich cmentarzach

Maciej Wojtyła, dziadek ze strony ojca późniejszego papieża, spoczywa na cmentarzu parafialnym Opatrzności Bożej w Białej, małopolskiej części Bielska-Białej. Zmarł 23 września 1923 r. Jego grobem opiekują się siostry z pobliskiego Zgromadzenia Zakonnego Córek Bożej Miłości.

Na tej nekropolii spoczywają również dwaj pięściarze - medalista Igrzysk Olimpijskich Zbigniew Pietrzykowski oraz przedwojenny wicemistrz Polski Tadeusz "Teddy" Pietrzykowski, który był więźniem m.in. niemieckich obozów Auschwitz i Neuengamme. Za drutami stoczył kilkadziesiąt walk, także z Niemcami. W obozie zetknął się z więzionym w nim o. Maksymilianem Kolbe.

W Białej spoczywa też Władysław Nehrebecki, reżyser filmów o przygodach Bolka i Lolka i innych znanych bielskich kreskówek. Miejsce ostatniego spoczynku znalazł tam również płk Józef Kossarek, obrońca Polski przed czeską agresją w 1919 r., bohater wojny z bolszewikami i dowódca pułku w kampanii wrześniowej.

Na starym, nieczynnym już, cmentarzu ewangelickim w Bielsku pochowano m.in. niemieckiego botanika i farmaceutę Philippa Johanna Ferdinanda Schura. Jego największym dziełem był gruntowny opis flory Siedmiogrodu. Znajduje się tu także grób Theodora Sixta, austriackiego przedsiębiorcy i filantropa, który swoją okazałą willę zapisał miastu.

Wielu wybitnych bielszczan spoczywa na cmentarzu żydowskim. Tam pochowany został m.in. prof. Michael Berkowitz, sekretarz Teodora Herzla, twórcy syjonizmu, Karol Korn, architekt i budowniczy, twórca wielu najokazalszych gmachów w mieście, oraz Salomon Joachim Halberstam, bibliofil i kupiec, twórca składającej się z kilkuset pozycji kolekcji hebrajskich rękopisów i rzadkich druków. Spoczywa tam Salomon Pollak, austriacki radca cesarski, finansista, działacz społeczny i filantrop, wieloletni przewodniczący Izraelickiej Gminy Wyznaniowej w Bielsku i radny bielski w latach 1888-1920, jeden z głównych twórców wielkomiejskiego wizerunku dzisiejszego Bielska-Białej.

Bielski kirkut to jedyna żydowska nekropolia w Polsce, na której pochowani zostali także czterej muzułmanie - żołnierze, którzy zginęli podczas I wojny światowej.

W Zabrzegu koło Bielska-Białej spoczywa kpt. Henryk Flame ps. Bartek, dowódca największego oddziału NSZ, jaki po wkroczeniu Sowietów działał na Górnym Śląsku i w Beskidach. Liczył kilkuset żołnierzy i podobną liczbę współpracowników. Stoczył wiele walk z UB i KBW. Najgłośniejszą akcją było zajęcie 3 maja 1946 r. Wisły w Beskidach. Flame został zastrzelony 1 grudnia 1947 r. przez milicjanta.

Na cmentarzu w podbielskich Mazańcowicach spoczywa żołnierz "Bartka" plut. Edward Biesok ps. Edek. Zginął w 1946 r. w potyczce z milicjantami na górze Błatnia w Beskidach. Miał wówczas 19 lat. Koledzy pochowali go w miejscu śmierci. Jego szczątki zostały odnalezione w 2014 r. Po ekshumacji spoczął na cmentarzu w rodzinnej wsi.

Cieszyńska nekropolia skrywa prochy wielu wybitnych postaci. Wśród nich są polscy działacze społeczni, w tym trzej główni twórcy Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego, która doprowadziła ten region do odradzającej się Polski. To katolicki ksiądz Józef Londzin, luterański prawnik Jan Michejda i socjalista Tadeusz Reger. Spoczywają tu także wielcy polscy działacze społeczni na Śląsku - Karol Miarka i Paweł Stalmach.

W 2010 r. pochowano tam prochy płk. Gwidona Langera. Kierował Biurem Szyfrów. W jego zespole pracowali kryptolodzy i matematycy - Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski, którzy załamali szyfry niemieckiej Enigmy. W lipcu 1939 r. przekazał ten sekret aliantom, dzięki czemu uzyskali narzędzie, które w istotny sposób przyczyniło się do zwycięstwa w II wojnie. Zmarł w 1948 r. w Szkocji. Sześć lat temu jego szczątki zostały sprowadzone do Cieszyna.

Na cmentarzu ewangelickim w Cieszynie spoczywają wybitni polscy działacze narodowi i społeczni, m.in. dr Andrzej Cińciała, Jan Łysek, ks. Jan Mamica i Józef Kiedroń. Miejsce spoczynku znaleźli tu światowej sławy dyrygent i wieloletni kierownik artystyczny Filharmonii w Katowicach Karol Stryja, tłumacz literatury czeskiej, który przełożył "Dzielnego wojaka Szwejka" na język polski Paweł Hulka-Laskowski, a także bokserski mistrz Polski Adolf "Bolko" Kantor.

Na cmentarzu "na gronicku" w Wiśle został pochowany założyciel i dyrektor artystycznego Ludowego Zespołu Pieśni i Tańca "Śląsk" Stanisław Hadyna. Stworzył ponad 250 pieśni i 30 tańców oraz skomponował dwa koncerty fortepianowe i muzykę do filmów.

W Istebnej w Beskidzie Śląskim mieszkańcy składają kwiaty na grobie Gustawa Pilcha, pierwszego polskiego żołnierza, który poległ na tym terenie 1 września 1939 r. Mogiła znajduje się na tamtejszym cmentarzu ewangelickim.

Na wielu nekropoliach spoczywają ratownicy Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. Rokrocznie goprowcy odwiedzają ich mogiły kładąc na nich gałązki kosodrzewiny, symbol tej służby. 

 

Źródło: niezalezna.pl, pap

 

#Bielsko Biała #Śląsk Cieszyński #śląskie cmentarze #święto wszystkich świętych