Ciekawostki turystyczne: Wdecki Park Krajobrazowy

Siedziba Zarządu Wdeckiego Parku Krajobrazowego znajduje się w Osiu.

Po wybudowaniu elektrowni wodnej w Żurze w 1930 r. w wyniku spiętrzenia Wdy i zalania ujściowych odcinków jej dopływów powstał Zbiornik Żurski o powierzchni 440 ha. Spowodowało to podniesienie poziomu wody i połączenie rzeki Wdy z dwoma zalanymi obniżeniami terenu, tj. obecnymi jeziorami Wierzchy i Mukrza. W ten sposób na Zalewie Żurskim powstały liczne, malownicze wyspy. Najbardziej znana z nich to Madera.

Po spiętrzeniu Wdy, ekosystem tego fragmentu Borów Tucholskich uległ zmianie. Stał się siedliskiem nowych gatunków roślin i zwierząt. Dzięki temu obszar ten zwiększył swoje walory turystyczne, zwłaszcza pod względem turystyki wodnej.

Lasy stanowią ok. 70% powierzchni parku oraz 13% otuliny. W zdecydowanej większości są to zbiorowiska boru świeżego, z przewagą drzewostanu w postaci sosny zwyczajnej i brzozy brodawkowatej. Na szczególną uwagę wśród rozległych borów sosnowych zasługuje kępa dąbrowy z największym w Europie Środkowej skupiskiem jarzębu brekinii. Licznie reprezentowany jest także bór chrobotkowy oraz bór bagienny. W wyniku działalności człowieka las niegdyś o charakterze puszczańskim przekształcił się w typowy bór. Mimo tego w dolinach rzek i strumieni, na stromych zboczach rzecznych, w zagłębieniach pozostających stale pod wpływem wód powierzchniowych i gruntowych zachowały się lasy liściaste oraz niezwykle rzadkie torfowiska źródliskowe.

Na terenie Wdeckiego Parku Krajobrazowego występuje wiele interesujących gatunków roślin, m.in. pozostałości szaty roślinnej schyłku okresu lodowcowego: borówka bagienna, bagno zwyczajne, mącznica lekarska. Runo leśne pokrywają unikatowe, chronione gatunki roślin, np.: wawrzynek wilczełyko, lilia złotogłów oraz wyjątkowo rzadkie porosty, np.: granicznik płucnik 

Spotykane są również cenne gatunki roślin wpisane do Czerwonej Księgi, np. trzy gatunki rosiczek, storczyk plamisty, wawrzynek wilczełyko, lilia złotogłów, turzyca bagienna, orlik pospolity, widłak jałowcowaty, żurawina błotna, cis pospolity. 

Od niedawna do listy rzadko spotykanych roślin występujących na terenie parku dopisano arcydzięgiel litwor  – spotykany głównie na terenach górzystych, m.in. w Sudetach i Karpatach.

Zróżnicowanie ekosystemu sprzyja występowaniu rzadkich, nawet w skali kraju, gatunków zwierząt.
W bogatej faunie występują ryby, m.in.: pstrąg potokowy, lipień, sum, szczupak, troć jeziorowa.

Na terenie parku żyje poza tym 13 gatunków płazów, m.in.: traszka grzebieniasta, grzebiuszka ziemna, kumak nizinny, rzekotka drzewna. 

Wyróżniono 5 gatunków chronionych gadów: padalec pospolity, jaszczurka zwinka, jaszczurka żyworodna, zaskroniec zwyczajny, żmija zygzakowata. 

Obszary podmokłe i bagniste stanowią dobre siedlisko dla wielu gatunków ptaków. Na terenie parku występuje 149 gatunków, z czego pod ochroną jest 113, w tym: bocian czarny, gągoł, bielik, kropiatka, biegus zmienny, kania ruda, zimorodek, błotniak stawowy, krogulec, nurogęś. 

Spośród 42 gatunków ssaków żyjących na terytorium parku 16 objętych jest ochroną. Są to między innymi: bóbr europejski, wydra, ryjówka aksamitna, nocek rudy, borowiec wielk, gacek wielkouch. 
Bory sosnowe zasiedlane są przez stosunkowo niewielką liczbę zwierząt kręgowych. Schronienie dla saren, jeleni, danieli i dzików stanowią więc lasy liściaste i mieszane.

W bliskim sąsiedztwie parku, na terenie gminy Drzycim, w okolicach miejscowości Leosia znajduje się Kamień św. Wojciecha, zwany również Diabelcem. Jest to jeden z największych głazów narzutowych na Pomorzu. Mierzy 24,5 m w obwodzie. 

Głaz narzutowy w Tleniu na terenie gminy Osie. Znajduje się w odległości kilku metrów od linii kolejowej nr 215, tuż za mostem kolejowym nad Wdą, na prawym brzegu Zalewu Żurskiego.

Nad rzeką Wdą, w okolicach wsi Leosia znajduje się betonowo-ceglany most kolejowy o wysokości ok. 27 m oraz punkt widokowy.

Rezerwaty przyrody na terenie parku: Brzęki im. Zygmunta Czubińskiego, Dury, Jezioro Ciche, Miedzno, Jezioro Piaseczno.

Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe na terenie parku: „Dolina Rzeki Ryszki”, „Dolina Rzeki Sobińska Struga”, „Rzeki Prusiny”.

Ze względu na obecność rzeki Wdy oraz licznych jezior, obszar Wdeckiego Parku Krajobrazowego jest rozwinięty turystycznie, najbardziej w zakresie turystyki wodnej. Poza tym, na terenie parku zostały wytyczone następujące szlaki piesze lub rowerowe: 

- szlak czerwony „Stu z nieba” długość: 58 km przebieg: Warlubie – Lipinki – Borsukowo – Orli Dwór – Stara Rzeka – Zazdrość – Sarnia Góra – Śliwiczki – Szlachta;

- szlak czerwony im. Z. Zyglera długość: 18 km, przebieg: Tleń – Grzybek – Jezioro Wierzchy – Tleń;

- szlak żółty „Piętaszków” długość: 4,5 km, przebieg: Tleń – Jezioro Wierzchy – Tleń; 

- szlak żółty „Hoffmana” długość: 39 km, przebieg: Błędno – Stara Rzeka – Tleń – Grzybek – Żur – Gródek – Leosia; 

- szlak niebieski „Wszędołazów” długość: 30 km, przebieg: Tleń – Wierzchy – Zdroje – Zielonka – Cekcyn;

- szlak niebieski „Partyzantów Armii Krajowej” długość: 100 km, przebieg: Stara Huta – Sobiny – Błędno – Brzeźno – Śliwiczki.

- szlak niebieski „Harcerzy Światowida”, długość: 10,5 km, przebieg: Łążek – Czarna Woda – Stara Rzeka.

- szlak zielony „Cisów Staropolskich”, długość: 27 km, przebieg: Tleń – Wierzchy – Jakubowo – Mszano – Rezerwat Cisy Staropolskie im. L. Wyczółkowskiego.

- szlak zielony łącznikowy, długość: 4 km, przebieg: Osie, czerwony szlak Z. Zyglera

- szlak czarny „Ścieżynka Zagłoby” długość: 20 km, przebieg: Tleń –Jezioro Piaseczno – Stara Rzeka – Radańska – Osie – Tleń

 

Źródło: niezalezna.pl