Ciekawostki turystyczne: Pałac w Kocku

Kock od XII wieku był własnością biskupów płockich. W 1522 roku, na skutek zamiany z biskupem Erazmem Ciołkiem, Kock przeszedł na własność skarbu państwa. W 1512 roku hetman wielki Mikołaj Firlej został dzierżawcą starostwa w Kocku. W 1515 król Zygmunt Stary zgodził się by Firlej wykupił dobra kockie z rąk dzierżawców, co nastąpiło w 1517 roku. Jego syn Piotr Firlej wzniósł tu obronne „fortalicium” i urbanistycznie połączył miasto z rezydencją. W 1557 roku, w wyniku podziału dóbr, majątek otrzymał wojewoda Jan Firlej, który około 1560 roku rozbudował rezydencję.

W 1669 roku – majątek przeszedł na własność Jana Wielopolskiego, a następnie dobra nabył książę Kazimierz Leon Sapieha. Po śmierci Kazimierza Leona Sapiehy w 1738 roku jego najstarsza córka Anna pozostawała pod opieką ojczyma Józefa Aleksandra Jabłonowskiego (1711-77), a w 1750 roku wstąpiła w związek małżeński z Janem Kajetanem Jabłonowskim. Po śmierci męża w 1764 roku, Anna Jabłonowska od 1771 roku skupiła się na spłacie zobowiązań po mężu oraz rozwoju swoich dóbr, których ośrodkami był Kock, Wysokie i Siemiatycze. W konsekwencji w 2 połowie XVIII wieku rezydencja w Kocku stała się ważnym ośrodkiem życia naukowego i kulturalnego.

Po 1777 roku z polecenia Anny Jabłonowskiej pałac został całkowicie przebudowany według projektu saskiego architekta Szymona Bogumiła Zuga. Powstało założenie na planie podkowy, fasada została ozdobiona portykiem jońskim, a elewacja ogrodowa – parterowym portykiem toskańskim. Boczne ryzality fasady i środkowa część elewacji ogrodowej otrzymały zwieńczenia w postaci attyki. Środkowy szczyt elewacji ogrodowej dekorował owalny medalion z cyfrą i mitrą książęcą Sapiehów. Oficyny połączono z pałacem za pomocą galerii z kolumnami. Dziedziniec od frontu zamknięto niskim murem z bramą ujętą w sfinksy. 

Bogumił Zug był również projektantem ogrodowych mostów oraz wozowni i stajni. W 1780 r. Annę Jabłonowską w Kocku odwiedził cesarz Józef II Habsburg, a w 1782 r. – książę Paweł z żoną Dorotą, następca tronu carskiego. W pałacu kockim bywali też Ignacy Krasicki, Adam Naruszewicz, Hugo Kołłątaj, Franciszek Trembecki i Franciszek Karpiński.

W 1800 roku dobra wraz z pałacem odziedziczył brat Anny, Franciszek Sapieha (1772–1829), który przeznaczył je na spłatę zobowiązań zaciągniętych w warszawskim banku Jana Meysnera (Jana Meissnera). W 1806 roku pałac otrzymała w posagu Aleksandra, jedna z córek Jana Meysnera, która wyszła za rosyjskiego dyplomatę barona Johanna Protasiusa von Anstett  (d'Anstett).

W latach 1825–1832 na zlecenie ówczesnej właścicielki Kocka – baronowej Aleksandry z Meissnerów d’Anstett – architekt Henryk Marconi przeprowadził przebudowę pałacu, która uprościła i zubożyła pierwotną architekturę budowli zaprojektowanej przez Szymona Bogumiła Zuga. Dawny wyniosły dach, łamany i pokryty dachówką, został zamieniony na zwykły – czterospadowy. Znikły też balustradowe attyki wieńczące ryzality pałacu i szczegóły zwieńczenia nad frontonem portyku. 

W 1874 roku dobra przejął Edward hrabia Źółtowski w rękach jego rodziny pałac pozostawał do 1944 roku. Jego ostatnim właścicielem był Józef Żółtowski.

6 października 1939 roku, po bitwie pod Kockiem, na dziedzińcu pałacowym gen. Franciszek Kleeberg złożył na ręce gen. Gustava Antona von Wietersheima, dowódcy XIV Korpusu Pancernego, akt kapitulacji.

Od 1948 roku w pałacu mieściła się szkoła. W 1978 roku w jego wnętrzach otwarto Izbę Pamięci Bitwy pod Kockiem. W 1980 roku zostały przeprowadzone prace remontowe, których wykonawcą było "Przedsiębiorstwo Modernizacji Budownictwa ZREMB" w Międzyrzecu Podlaskim.

Od 1984 roku pałac stanowi siedzibę Państwowego Domu Opieki Społecznej im. Macieja Rataja.

 

Źródło: niezalezna.pl