Kalendarz natury – czerwiec

Cykle przyrody ciągle się toczą, nadając pewien rytm życiu człowieka. Zmieniające się pory roku były przez wieki ogniwem, który bardzo łączył nas z przyrodą. Niestety negatywny wpływ współczesnej cywilizacji sprawił, że w natłoku pracy i rozlicznych działań człowiek prawie utracił ten ścisły związek z naturą. Świadomość zmian, choćby miesięcznych, pozwala lepiej zrozumieć otaczające nas środowisko, pozwala dostrzec jego piękno. Warto, by wiedza ta była zachętą do osobistej obserwacji natury – może ona działać kojąco na ciało i ducha.

Nazwa miesiąca pochodzi od słowa „czerw” (według Brücknera). Niektórzy wywodzą ją jednak od czerwonego koloru, gdyż właśnie w czerwcu zbierano owady (czerwce polskie) z korzeni rośliny (czerwiec trwały), by wytwarzać z nich czerwony barwnik do tkanin. Nazwa ta występuje również w innych językach północnej Słowiańszczyzny.

Czerwiec należy do najcieplejszych miesięcy w roku, jest traktowany jako miesiąc letni. Przeciętnie ilość opadów nieco wzrasta w stosunku do maja.

To okres najdłuższych dni i krótkich, ciepłych nocy. Astronomiczne lato rozpocznie się w środę, 21 czerwca. Wtedy w Małopolsce Słońce wzejdzie o godz. 4:30, a zajdzie o 20:53, dzień będzie trwał 16 godz. i 23 min. Będzie to najkrótsza noc i najdłuższy dzień tego roku – dłuższy od najkrótszego dnia aż o 8 godz. i 18 min.

Czerwiec jest traktowany jako wczesne lato – zasadniczo wiosna w lesie już zakończona. Dla roślin wiosennych nadszedł czas owocowania i wydawania nasion. Można jednak dostrzec ostatnie kwitnące gatunki, należą do nich: czerniec gronkowy, dąbrówka, czosnek niedźwiedzi, trybula leśna, knieć błotna, rzeżucha, konwalia, wawrzynek wilcze łyko, żywiec cebulkowy, wilczomlecz, poziomka, gajowiec żółty, przytulia, bluszczyk kurdybanek, bluszczyk kosmaty, jasnota plamista, niezapominajka, czworolist pospolity, kokoryczka, pierwiosnek, jaskier, żywokost, gwiazdnica, miesiącznica, borówka, fiołek. W czerwcu nad brzegami wód i na ich powierzchni pojawia się coraz więcej roślin wodnych.

Wokół domu i w ogrodach, na polach kwitnie wiele gatunków roślin: łubin, irysy, lilie, piwonie, złocienie, zakwitają zboża, drzewa (sosna, lipa, dąb, jarzębina) i krzewy (jaśmin). Kwitną liczne rośliny motylkowe: koniczyna, lucerna, wyka, mak, len, wczesne ziemniaki.

Na wielu drzewach pojawiają się owoce, są też pierwsze maliny, truskawki, agrest, porzeczki. Większość ptaków wysiaduje jaja.

Czerwiec to czas intensywnej działalności owadów, również szkodników, po wilgotnym maju w podmokłych lasach może się pojawić plaga komarów.

W czasie dotkliwych upałów wiele ptaków cichnie, śpiewa kulczyk – ptak pochodzący z południa, dobrze znoszący wysokie temperatury. W ogrodach można spotkać wilgę. W ciepłe wieczory słychać sowę pójdźkę, nocą zaś sowę płomykówkę. W górach na początku czerwca samice kozicy rodzą młode, samice świstaków rodzą od 2 do 6 młodych pod koniec czerwca lub na początku lipca.

Co widać na majowym niebie

21 czerwca Słońce w swej wędrówce po niebie oddali się najbardziej na północ od równika niebieskiego, osiągając punkt przesilenia letniego, zwany punktem Raka.

Merkury będzie widoczny wieczorem przez cały miesiąc. Wenus, jako Gwiazda Wieczorna, będzie widoczna na zachodnim niebie przez cały czerwiec i do końca roku, wznosząc się coraz wyżej nad horyzontem. Jowisz będzie widoczny tylko w pierwszym tygodniu czerwca, a Saturn w gwiazdozbiorze Panny nad południowo-wschodnim horyzontem przez całą noc. Mars pojawi się na wieczornym niebie w gwiazdozbiorze Byka w drugiej połowie miesiąca. Uran w gwiazdozbiorze Wieloryba widoczny jest nisko na wschodnim niebie, aż do świtu. Neptuna w Wodniku można obserwować na wschodnim niebie w drugiej połowie nocy.

 

Źródło: H Sander,Z. Wójcik,Kalendarz Przyrody;orion.pta.edu.pl/niebo/spojrzenie-w- czerwcowe -niebo

 

#czerwiec