Precedensowy wyrok trybunału ws. sowieckich zbrodni. „Ta decyzja w zasadzie zmienia sytuację”
Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu umywał dotychczas ręce ws. sowieckich zbrodni, uznając, że brak mu kompetencji do orzekania. Ostatni wyrok ETPCz, uznający sowieckie represje wobec powojennych partyzantów litewskich za ludobójstwo, może zmienić powszechną opinię w tej kwestii.
- Z jednej strony ETPCz nakłada na poszczególne państwa surowe kary za sprzeciwianie się aborcji na życzenie (np. sprawa Tysiąc przeciwko Polsce), a tym samym ratowanie życia nienarodzonego. Z drugiej strony nie jest w stanie – w zgodzie z prawdą historyczną – ochronić pamięci pomordowanych i określić zbrodni dokonanych przez NKWD
- mówił Marek Gróbarczyk w 2013 roku, po tym, jak ETPCz oznajmił, że nie będzie się zajmował rzetelnością rosyjskiego śledztwa ws. zbrodni katyńskiej, prowadzonego miedzy 1990-2004.
Okazuje się, że sytuacja może się zmienić po wtorkowym orzeczeniu ETPCz. Trybunał uznał, że decyzja litewskiego sądu o uznaniu powojennych represji wobec partyzantów za ludobójstwo jest uzasadniona. Sprawę rozpatrywano na wniosek byłego funkcjonariusza KGB Stanislovasa Drelingi, oskarżonego o udział w ludobójstwie. W 1956 roku uczestniczył on w operacji schwytania przywódcy litewskiego podziemia antykomunistycznego Adolfasa Ramanauskasa-Vanagasa.
- Dotychczas w opinii międzynarodowej represje sowieckie, w odróżnieniu od nazistowskich, nie były zaliczane do zbrodni ludobójstwa. Ta decyzja w zasadzie zmienia sytuację
- powiedział Jankeviczius w wywiadzie dla radia Żiniu Radijas.
Litwa orzeczenie ETPCz określa jako historyczne i wskazuje, że po raz pierwszy oficjalnie uznano, iż sowieckie systematyczne represje wobec powojennych partyzantów miały na celu zmianę sytuacji demograficznej narodu litewskiego.
Zorganizowana wojna partyzancka na Litwie, nazywana "wojną po wojnie", rozpoczęła się w lipcu 1944 roku po zajęciu kraju przez wojska radzieckie i zakończyła wiosną 1953 r. Szacuje się, że w antykomunistycznym podziemiu walczyło około 50 tys. ludzi.
Ramanauskas-Vanagas, uznany za przywódcę antykomunistycznego podziemia, został aresztowany w 1956 r., poddany torturom i rok później rozstrzelany. Jego szczątki po latach poszukiwań odnaleziono dopiero w ubiegłym roku na Cmentarzu Antokolskim, w części nekropolii zwanej Cmentarzem Sierocym.
Źródło: niezalezna.pl, pap
