Jeśli ktoś posiada archiwalia, które powinny stać się częścią zasobu AAN, zostać zabezpieczone i udostępnione badaczom, zachęcamy do kontaktu
– zaapelowało Archiwum Akt Nowych, które zajmuje się poszukiwaniem, zabezpieczaniem oraz badaniem pamiątek i dokumentów opisujących najnowszą historię Polski.
"Archiwalne dziedzictwo Armii Krajowej to nasza wspólna odpowiedzialność! Korzystajmy z niego i wspólnie o nie zadbajmy!" - zachęca AAN.
Niezwykłe pamiątki po AK
Zapraszamy do obejrzenia niewielkiego skrawka zbiorów Archiwum Akt Nowych z okazji pierwszego Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Armii Krajowej. Data - 14 lutego - nie jest przypadkowa. 14 lutego 1942 r. Naczelny Wódz gen. Władysław Sikorski wydał rozkaz o przekształceniu Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową. Oryginał rozkazu znajduje się poniżej.
List gen. Stefana Roweckiego „Grota” do Naczelnego Wodza gen. Władysława Sikorskiego z 24 czerwca 1943 r., z informacją o przebiegu akcji scaleniowej w kraju i wzroście zaufania społecznego do Armii Krajowej i jej dowódcy.
Zestawienie nominacji na wyższe stopnie oficerskie dowódców różnych komórek organizacyjnych Armii Krajowej podpisane przez gen. Stefana Roweckiego „Grota” z 11 listopada 1942 r..
Plan operacyjny Warszawy z zaznaczonymi warsztatami i czołówkami służby motorowej.
Odręczny plan centrum Warszawy. Obszar getta zaznaczony kolorem niebieskim, kolorem czerwonym zaznaczone bramy wejściowe na teren getta.
Plan sytuacyjny akcji „Wilanów” przeprowadzonej przez oddziały Kedywu KG AK w dniu 26 września 1943 r..
Depesza gen. Stefana Roweckiego „Kalina” do Naczelnego Wodza gen. Władysława Sikorskiego o atmosferze w kraju, powstałej na skutek upublicznienia przez Niemców informacji o odkryciu grobów polskich oficerów, zamordowanych w Katyniu pod Smoleńskiem.
Jeden z rozkazów o rozpoczęciu Powstania Warszawskiego.
„Biuletyn Informacyjny” – periodyk konspiracyjny wydawany kolejno przez Służbę Zwycięstwu Polski – Związek Walki Zbrojnej – Armię Krajową, w okresie od 1939 do 1945. Redaktorami naczelnymi byli: Aleksander Kamiński (od 5 listopada 1939 r. do 3 października 1944 r.), a następnie Kazimierz Kumaniecki.
Brudnopis depeszy z 13 lipca 1943 r. gen. Tadeusza Komorowskiego „Lawiny”, „Bora” do gen. Tadeusza Sosnkowskiego informujący o przejęciu dowodzenia nad Armią Krajową po aresztowaniu gen. Stefana Roweckiego „Grota”.
Konspiracyjne zdjęcie generała Stefana Roweckiego „Grota”, wykonane w Pustelniku koło Marek.
Zbigniew Goliński „Zbyszek” i Stanisław Sikorski „Bolek” podczas ćwiczeń na strzelnicy, lato 1944 r..
Bogdan Woźniak „Szarak” przyjmuje raport na temat wyników ćwiczeń na strzelnicy od Jana Wróblewskiego „Zabawy” w Dębem Wielkim, maj 1944 r..
Opracowany przez wywiad AK schemat organizacyjny niemieckiej Policji Porządkowej [Ordnungs Polizei] w Generalnym Gubernatorstwie
Raport z akcji „Kutschera” wykonanej 1 lutego 1944 r. w Warszawie przez oddział „Pegaz” (późniejszy „Parasol”).
Meldunek Adama Borysa ps. „Pług”, „Bryl” - dowódcy oddziału „Pegaz” do Augusta Emila Fieldorfa ps. „Nil” - dowódcy Kedywu, o likwidacji dowódcy SS i policji w dystrykcie warszawskim Franza Kutschery.
Ulotki propagandowe wydane przez scaloną z AK organizację Polska Niepodległa z okazji świąt listopadowych: 1 listopada – ku czci poległych i pomordowanych oraz 11 listopada – w Święto Niepodległości
Co znajduje się w zasobach AAN?
W zasobie Archiwum Akt Nowych znajduje się największy zbiór oryginalnych materiałów Armii Krajowej liczący ok. 250 tysięcy dokumentów. W skład zespołu archiwalnego – Armia Krajowa – wchodzą m.in. akta komórek organizacyjnych Komendy Głównej Armii Krajowej - Oddziałów: I Organizacyjnego, II Informacyjno-Wywiadowczego, III Operacyjnego, IV Kwatermistrzowskiego, V Dowodzenia i Łączności, VI Biura Informacji i Propagandy, Kierownictwa Walki Podziemnej, Wojskowego Sądu Specjalnego, Kierownictwa Dywersji oraz materiały Komendanta Głównego. Kolejną część zespołu stanowią akta Komend Obszarów – Warszawa, Kraków, Kielce, Lublin, Białystok, Lwów, Wilno i Śląsk oraz Komend Okręgów – Łódź, Wołyń, Pomorze, Polesie. Zbiór uzupełniają archiwalia Szarych Szeregów i Organizacji „Wachlarz
W zasobie AAN znajdują się ponadto archiwalia poszczególnych oddziałów AK i ich środowisk kombatanckich, m.in. Batalionów AK „Bełt ”, „Gozdawa”, „Iwo-Ostoja”, „Miotła”, „Zośka” oraz wybitnych oficerów AK, m.in. Jana Mazurkiewicza, Antoniego Hedy i Antoniego Sanojcy, Wacława Janaszka, Adama Borysa, Ryszarda Białousa, Stanisława Dąbrowy-Kostki.
Do AAN trafiły również spuścizny wybitnych żołnierzy i kronikarzy AK m.in. Lesława Bartelskiego, Juliusza Kuleszy, Piotra Stachiewicza, czy Romualda Śreniawy-Szypiowskiego oraz wielu innych historyków zajmujących się tematem Armii Krajowej i Polskiego Państwa Podziemnego.
Wspaniałym źródłem jest obszerne archiwum Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej niosące wiele informacji zarówno na temat okresu II wojny światowej jak i procesu upamiętniania tych wydarzeń. Wybitnym uzupełnieniem tematyki Armii Krajowej jest również Zbiór prasy konspiracyjnej i powstańczej, będący jednym z najbardziej kompletnych zbiorów prasy polskiego podziemia okresu II wojny światowej.
Materiały te dostępne są w Czytelni Archiwum Akt Nowych oraz w sukcesywnie powiększanej części online - na portalu szukajwarchiwach.gov.pl i wystawach online na stronie AAN.
