W sobotę, 20 września w Driel, odbyły się coroczne uroczystości upamiętnienia wkładu Polaków w bitwie pod Arnhem w ramach operacji Market-Garden.
Niedoceniony trud
21 września 1944 r. ok. 1000 polskich spadochroniarzy z 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej pod dowództwem gen. Stanisława Sosabowskiego dostało zadanie przeprawienie się przez Ren promem w Driel, by dostać się do miejscowości Oosterbeek, gdzie znajdowali się żołnierze brytyjscy.
Na miejscu okazało się, że przeprawa promowa została zniszczona poprzedniej nocy. Kpt. Zwolański, który przeprawił się wpław przez Ren od strony Arnhem, przekazał informację o trudnym położeniu brytyjskiej 1. Dywizji Powietrzno-Desantowej i rozkaz jej dowódcy, gen. Urquharta, by Polacy przeprawili się przez rzekę. Polacy, bez środków transportowych, postanowili początkowo umocnić się w Driel, gdzie nazajutrz natrafili na silne natarcie niemieckie.
22 września gen. Urquhart nakazał przeprawienie się na drugą stronę Renu jak największej liczbie polskich żołnierzy. Przy skromnych środkach przeprawowych i pod stałym ostrzałem niemieckim, przeprawiono jedynie 52 polskich żołnierzy. Podczas kolejnej próby udało się przeprawić ponad 150 Polaków.
Działania polskiej brygady umożliwiły ewakuację ok. 2000 żołnierzy alianckich z Arnhem i Oosterbeek na południowy brzeg Renu. Straty 1. SBS wynosiły ok. 25 proc. załogi.
"Po wojnie jednak polskie działania nie zostały docenione. Wręcz przeciwnie, byli krytykowani za swoje wysiłki. Ta niesprawiedliwość została wreszcie naprawiona. W 2006 roku królowa Beatrycze odznaczyła polską brygadę Orderem Wojskowym Wilhelma. Sosabowski pośmiertnie otrzymał Brązowego Lwa. Brytyjscy weterani również zawsze doceniali polskie wysiłki. Wcześniej dobrowolnie ufundowali pomnik w Driel"
- przekazało w komunikacie dotyczącym uroczystości holenderskie ministerstwo obrony.
"Driel łączy Polskę i Holandię"
Uroczystości w sobotę odbyły się pod pomnikiem upamiętniającym operację Market Garden oraz pomnikiem gen. Sosabowskiego i polskich żołnierzy, którzy powstał w 2006 staraniem mieszkanki Driel, Cory Baltussen, brytyjskich weteranów oraz Polonii.
Arrival of the Polish 6th Airborne Brigade standard at the commemoration in Driel.🇵🇱 #MarketGarden81 pic.twitter.com/CATG7j5Wp8
— Klaas Meijer (@klaasm67) September 20, 2025
Na Placu Polskim (Polenplein) w Driel w uroczystościach wzięło udział ok. 1500 osób, w tym krewni polskich żołnierzy uczestniczących w operacji Market-Garden.
- Historia Driel łączy Polskę i Holandię na zawsze. Ta więź jest dzisiaj ważniejsza niż kiedykolwiek. Holenderskie Patrioty i F-35, wspólnie z Polakami, chronią dzisiaj wschodnią flankę NATO - mówił Ruben Brekelmans, holenderski minister obrony
Polskę reprezentował podczas uroczystości wiceminister obrony narodowej, Stanisław Wziątek. Obecny był także minister stanu w brytyjskim ministerstwie obrony, Vernon Coaker.
Today UK Defence Minister @Vernon_Coaker, NL @DefensieMin R. Brekelmans & PL Deputy Defence Minister S. Wziątek unveiled a plaque honouring Gen. Sosabowski & the heroism of Polish soldiers in Operation Market Garden — a key step in restoring their rightful place in history. pic.twitter.com/UqhELrQjLI
— PLinNederland (@PLinNederland) September 20, 2025
Podczas uroczystości polska 6. Brygada Powietrznodesantowa im. gen. Stanisława Sosabowskiego, kontynuująca tradycję 1. SBS, została odznaczona barwami Orderu Wojskowego Wilhelma, najwyższego holenderskiego odznaczenia wojskowego.
Rehabilitacja polskiego generała
Sobotnie uroczystości w Driel miały jednak szczególny wymiar rehabilitujący polską brygadę i gen. Sosabowskiego.
Klaas Meijer, rzecznik holenderskiego ministerstwa obrony, przekazał w mediach społecznościowych, że podczas uroczystości doszło to "historycznego momentu".
"Brytyjski minister stanu w resorcie obrony, Lord Vernon Coaker odsłonił w Driel tablicę, która ostatecznie upamiętnia niezwykły wkład polskiej brygady spadochronowej w bitwie o Arnhem. Nareszcie"
- napisał Meijer.
Tablica zawiera obszerną inskrypcję w trzech językach - polskim, angielskim i niderlandzkim.
Tak brzmi napis po polsku:
"W uznaniu i wdzięczności za bohaterski wkład generała brygady Stanisława Sosabowskiego oraz 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej w operację Market Garden i bitwę o Arnhem.
Oceny wydane po zakończeniu kampanii [Market Garden] nie odzwierciadlały w należyty sposób wyjątkowego poświęcenia tych, którzy z odwagą i determinacją, w ramach śmiałej operacji powietrznodesantowej, dążyli do wyzwolenia Królestwa Niderlandów - w szczególności polskich spadochroniarzy dowodzonych przez generała brygady Sosabowskiego.
Ich odwaga, profesjonalizm i niezachwane oddanie wspólnej sprawie stanowiły wzór najwyższych standardów służby wojskowej. W obliczu poważnych przeciwności walczyli z oddaniem i honorem, nieugięci w dążeniu do zwycięstwa.
Wdzięczność nasza będzie trwać wiecznie.
W imieniu rządu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej".
Today, Minister Lord @Vernon_Coaker and Ambassador @crampling laid a wreath at the Poland Square in Driel.
— UK in NL🇬🇧🇳🇱 (@ukinnl) September 20, 2025
Honouring the contribution and sacrifice of Polish troops who supported British forces in fighting to liberate 🇳🇱 during the Battle of Arnhem. pic.twitter.com/FZEnvD7aic
Historic moment! The British Minister of State for Defence, Lord Vernon Coaker, unveiled a plaque in Driel that finally recognizes the remarkable contribution of the Polish Parachute Brigade to the Battle of Arnhem. At last. 🇬🇧🇵🇱 pic.twitter.com/53pJTjJ2ns
— Klaas Meijer (@klaasm67) September 20, 2025
