Pośmiertne odznaczenia dla osób, które pomagały Żydom
13 osób z Podkarpacia, które w czasie II wojny światowej ratowały Żydów, zostało pośmiertnie uhonorowanych przez prezydenta Andrzeja Dudę Krzyżami Komandorskimi Orderu Odrodzenia Polski. Odznaczenia wręczył wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej Mateusz Szpytma.
Szpytma podkreślił, że tak wysokie odznaczenie jest wielkim wyróżnieniem dla potomków tych osób.
- Odznaczenia są też dla nich potwierdzeniem tego, że ten wybór, jaki ich dziadkowie czy rodzice dokonali, był właściwy. Często w tych rodzinach nie mówiono o ratowaniu Żydów. Nie mówiono o tych czasach, bo wydawało się, że to nic szczególnego. Dziś państwo polskie przypomina o tym i oddaje dług wdzięczności tym, którzy na to zasługują – dodał.
Szpytma podkreślił, że wyrzeczenie, jakie te osoby poniosły, było olbrzymie. Jego zdaniem niekiedy nawet większe niż żołnierzy Armii Krajowej.
- Kiedy żołnierz AK został złapany za to, że działał w konspiracji, był często rozstrzeliwany lub wysyłany do obozu koncentracyjnego, ale nie mordowano jego rodziny. W tym przypadku, zabijano nie tylko tych, którzy byli ukrywani, ale też mordowano rodzinę, która pomagała Żydowi – zaznaczył.
Wśród uhonorowanych osób znalazło się m.in. małżeństwo Eleonora i Stanisław Goleniowie, którzy ukrywali w czasie wojny w swoim domu pod Jasłem 12-letnią Żydówkę. W grudniu 1942 r. Niemcy dowiedzieli się o tym fakcie, dziewczynkę zabili od razu. Eleonora Goleń trafiła do więzienia, aresztowania uniknął jej mąż, który tego dnia był w pracy. 5 stycznia 1943 r. Eleonora została rozstrzelana pod murem więzienia w Jaśle. Do dziś nie udało się ustalić miejsca jej pochówku.
Krzyże Komandorskie Orderu Odrodzenia Polski otrzymali również m.in. Waleria i Teofila Niedziela, Julia Twardzik, Jan Cieluch, Balwina Piecuch i Stanisław Pyrek.
Źródło: PAP, niezalezna.pl
