Większość z nas myśli o kleszczach jako o leśnych pasożytach. Jednak to, co dzieje się w przyrodzie wymusza na nas zmianę myślenia. Eksperci biją na alarm: kleszcze potrafią przetrwać w domowych warunkach, a nawet znaleźć idealne warunki do rozrodu. Okazuje się, że coraz częściej spotykane są przypadki składania jaj przez samice kleszczy w domach jednorodzinnych, a nawet w mieszkaniach w blokach. Najczęściej dzieje się to wtedy, gdy kleszcz zostanie przyniesiony z zewnątrz na ubraniu, zwierzęciu lub z bukietem zielska z działki.
Gdzie kleszcz może złożyć jaja w domu?
Kleszcz potrzebuje dojrzałego, spokojnego i wilgotnego miejsca, by złożyć jaja. Samica może złożyć od kilkuset do nawet 3000 jaj w ciągu kilku dni. A teraz wyobraź sobie, że robi to w Twoim domu... Oto miejsca w mieszkaniu, które są najbardziej narażone na aktywność kleszczy:
- zakątki za kanapą i meblami tapicerowanymi – ciepłe, wilgotne miejsca z ograniczonym dostępem światła to raj dla kleszczy.
- legowiska zwierząt – psy i koty, które przynoszą kleszcze do domu, są głównym źródłem ich rozprzestrzeniania się. To właśnie w kociej budce czy psim koszyku pasożyt może spokojnie złożyć jaja.
- szczeliny w podłogach i listwach przypodłogowych – idealna kryjówka dla samic szukających bezpiecznego miejsca na rozród.
- zasłony, firany i dywany – choć to może brzmieć dziwnie, struktura materiałów tekstylnych stanowi schronienie dla rozwijających się larw.
- kąty w łazience i pralni – wilgotność w tych pomieszczeniach sprzyja przetrwaniu jaj i larw kleszcza.
Czy kleszcz przeżyje w domu?
Samice kleszczy potrafią przeżyć bez żywiciela nawet kilka miesięcy. W tym czasie mogą wędrować po mieszkaniu, ukrywając się przed wzrokiem domowników. Co gorsza, w cieple i wilgoci larwy mogą się rozwijać jeszcze szybciej. Na szczęście można zminimalizować ryzyko wtargnięcia i rozmnażania się kleszczy w domu. Oto kilka konkretnych działań, które warto wdrożyć natychmiast:
1. Regularne sprawdzaj zwierzęta domowe
Zwierzęta, zwłaszcza psy, są głównymi „przewoźnikami” kleszczy. Po każdym spacerze należy dokładnie obejrzeć sierść — zwłaszcza za uszami, przy łapach i pod ogonem. Stosowanie preparatów odstraszających to absolutna konieczność.
2. Uważaj na ubrania i torby
Jeśli byłeś w lesie, parku czy wysokiej trawie – natychmiast po powrocie przebierz się i wypierz ubrania. Kleszcze potrafią przetrwać wiele godzin na odzieży, by później przedostać się dalej – np. na kanapę.
3. Często odkurzaj i pierz tkaniny
Dywany, koce, zasłony, legowiska zwierząt – wszystko to powinno być regularnie czyszczone i prane w wysokiej temperaturze. Szczególną uwagę zwróć na rogi pomieszczeń, podłogi przy listwach i inne trudno dostępne miejsca.
4. Zabezpiecz miejsca wilgotne i ciepłe
Jeśli masz w domu pomieszczenia, w których jest dużo wilgoci – używaj pochłaniaczy wilgoci. Utrudni to rozwój jaj i larw. Sprawdzaj też szczeliny w łazience i pralni.
5. Stosuj naturalne repelenty w domu
Olejek z drzewa herbacianego, eukaliptusowy, lawendowy – te zapachy odstraszają kleszcze. Możesz dodać je do prania lub rozpylać w pomieszczeniach.
Czym grozi ukąszenie przez kleszcza?
Ukąszenie kleszcza może być bardzo niebezpieczne – i to nie tylko dlatego, że samo w sobie jest nieprzyjemne. Kleszcz jest wektorem wielu groźnych chorób, które mogą mieć poważne, długofalowe konsekwencje zdrowotne, a w skrajnych przypadkach prowadzić nawet do trwałej niepełnosprawności lub śmierci. Oto najważniejsze choroby i zagrożenia, jakie niesie za sobą ukąszenie kleszcza:
1. Odkleszczowe zapalenie mózgu
Wirusowa choroba zakaźna, która atakuje ośrodkowy układ nerwowy. Początkowo objawia się jak grypa: gorączka, bóle mięśni, zmęczenie. W fazie neurologicznej może prowadzić do zapalenia mózgu, opon mózgowo-rdzeniowych i rdzenia kręgowego. Skutki uboczne mogą być trwałe: paraliż, padaczka, zaburzenia pamięci, uszkodzenie słuchu. Nie ma leczenia przyczynowego – dostępna jest tylko szczepionka zapobiegawcza.
2. Borelioza
Objawy: rumień wędrujący (nie zawsze się pojawia!), bóle stawów, zaburzenia neurologiczne, przewlekłe zmęczenie, problemy z koncentracją. W późniejszym stadium może prowadzić do zapalenia stawów, neuroboreliozy, a nawet zaburzeń pracy serca. Leczenie możliwe antybiotykami, ale im później rozpoczęte, tym trudniej o pełne wyleczenie.
3. Babeszjoza (głównie u zwierząt, ale może dotknąć też ludzi)
Choroba pasożytnicza atakująca czerwone krwinki. Objawy podobne do malarii: wysoka gorączka, dreszcze, bóle głowy, anemia. Może prowadzić do uszkodzenia nerek i wątroby. W skrajnych przypadkach zagraża życiu.
4. Anaplazmoza
Bakteria atakuje krwinki białe, obniżając odporność. Objawy: gorączka, bóle mięśni, dreszcze, spadek liczby płytek krwi. Rzadziej diagnozowana, ale może być poważna bez leczenia.
