Zabójcze pleśnie – jak się przed nimi chronić?
Prawie wszyscy, którzy na dłużej wchodzili do grobowca Tutenchamona, zmarli w ciągu kilku lat. Podobnie było z grobem Kazimierza Jagiellończyka, w ciągu 10 lat od rozpoczęcia badań 15 osób zmarło gwałtowną śmiercią - na zawał serca lub wylew. Przyczyną zgonów był najprawdopodobniej kropidlak żółty (Aspergillus flavus).
Również obecnie ten grzyb jest wielkim zagrożeniem dla ludzi i zwierząt.
Już w starożytności wiedziano o niebezpiecznym działaniu pleśni. W średniowieczu regularnie występowały zatrucia po spożyciu żytniego chleba z mąki zawierającej sporysz.
W 1772 roku w Rosji, tak wielu żołnierzy i koni zostało porażonych sporyszem znajdującym się w mące, że wpłynęło to na działania wojenne. W czasie drugiej wojny światowej w Kazachstanie, ofiarami tej choroby padły tysiące osób. Możliwą przyczyną były toksyny tworzone przez grzyby w zapleśniałych kolbach kukurydzy czy zawilgoconym ziarnie owsa.
Szkodliwe działanie mają produkty przemiany materii grzybów pleśniowych, czyli mikotoksyny. Z setek trujących związków tego typu, około 20 występuje w większych stężeniach w artykułach spożywczych i paszach. Są wytwarzane głównie przez pięć rodzajów grzybów pleśniowych.
Niektóre z nich powstają w grzybach rosnących na żywych roślinach zbożowych, natomiast niektóre gatunki rosną na magazynowanym zbożu lub gotowych produktach.
W ostatnich latach w Niemczech przeprowadzono badania dotyczące obecności jednej z takich toksycznych substancji (ochratoksyną A). Najbardziej narażonymi na jej obecność okazały się produkty zbożowe, oraz złej jakości kawa i piwo.
Pojawienie się pleśni świadczy o psuciu się produktu. Najlepiej od razu go wyrzucić, odcięcie spleśniałej części nie ochroni nas przed toksynami.
Na niektórych artykułach spożywczych, np. serach czy wędlinach, grzyby pleśniowe są pożądane. Są to ściśle określone, kontrolowane szczepy grzybów.
Grzyby pleśniowe mogą zmieniać aktywność metaboliczną i tym samym szybko dopasowywać sposób tworzenia mikotoksyn i zwiększyć swój stopień "zjadliwości". Ważne jest więc, aby nie przechowywać serów pleśniowych z innymi produktami spożywczymi.
Kropidlak (Aspergillus) jest grzybem nitkowym zaliczanym do pleśniaków.
- Kropidlak czarny (A. niger) występuje w glebie i w innych wilgotnych miejscach. Atakuje produkty spożywcze (tzw. czarna pleśń). Może być przyczyną infekcji grzybiczej ucha, wdychanie zarodników tego grzyba może powodować chorobę płuc kojarzoną z tzw. klątwą Tutanchamona. Grzyby te wytwarzają toksyczne substancje, które mogą być niebezpieczne dla zdrowia.
- Kropidlak popielaty (A. fumigatus) występuje na gnijących resztkach roślinnych, szczególnie jest obecny w powietrzu w oczyszczalniach biologicznych. Jest główną przyczyną chorób (aspergiloz) u osób z obniżoną odpornością, powoduje ostre i przewlekłe inhalacyjne zakażenia dróg oddechowych, jest przyczyną grzybicy uszu, przewodu słuchowego, oka i zatok przynosowych u ludzi, powoduje reakcje alergiczne pod postacią kataru siennego i astmy oskrzelowej.
- Kropidlak żółty (A. flavus) jest główną przyczyną aspergilozy oskrzeli i płuc u osób z zaburzeniami odporności, może wywoływać zapalenie przewodu słuchowego. Kropidlak żółty wytwarza w dużych ilościach aflatoksynę B1, która uszkadza wątrobę i jest rakotwórcza.
Grzyby te w dużych ilościach występują w kurzu, glebie, rozkładającej się materii organicznej. Większość zakażeń jednak jest konsekwencją przedostawania się zarodników (przenoszonych przez powietrze) drogą wziewną.
Kropidlaki występują na całym świecie. Wzrastają w ziemi, na martwych liściach, w żywności, magazynowanym zbożu, kompoście oraz innej rozkładającej się roślinności. Można je także znaleźć w farbach, nawiewach powietrznych, a nawet w środkach odkażających.
Aspergiloza jest zakażeniem lub reakcją alergiczną wywoływaną przez grzyby z rodzaju Aspergillus (kropidlak). Postacie aspergilozy o największym znaczeniu to poważne infekcje płucne u pacjentów z obniżoną odpornością.
W alergicznej aspergilozie oskrzelowo-płucnej mogą wystąpić objawy podobne, jak w astmie oskrzelowej, tj. kaszel, świsty (związane ze zwężeniami dróg oddechowych), a także gorączka, utrata wagi ciała i złe samopoczucie.
W zakażeniu inwazyjnym występują: gorączka, dreszcze, kaszel, bóle głowy, duszność, ból w klatce piersiowej, zwiększona produkcja plwociny o różowym podbarwieniu, bóle kostne, krwiomocz, zmniejszona produkcja moczu, utrata wagi ciała, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, ślepota lub niedowidzenie, zapalenie zatok, zapalenie wsierdzia. Sposób leczenia aspergilozy zależy od jej postaci.
Źródło: niezalezna.pl
