Autorzy raportu informują, że większość młodych mam wolałaby albo sama opiekować się dzieckiem, albo powierzyć je opiekunce. Opiekę osoby spośród najbliższej rodziny i przyjaciół wybrałoby aż 85 procent matek. Ponad połowa rodziców dzieci do lat trzech w ogóle nie chciałaby posyłać ich do żłobków.
W raporcie podniesiono m.in., że funkcjonowanie żłobków jest kosztowne – w 2016 r. średni miesięczny koszt pobytu dziecka w takiej instytucji w Warszawie wynosił – bez uwzględnienia kosztów budowy i konserwacji takiej placówki – 1322,50 zł i był zbliżony do wysokości minimalnego wynagrodzenia netto w naszym kraju. "Żłobki nie spełniają też skutecznie swojej funkcji w zakresie zastępowania rodziców opiekujących się dziećmi – w Warszawie średnia frekwencja w takich placówkach wynosi 59,5 proc., co w praktyce oznacza, że placówki te zapewniały opiekę tylko przez 122 dni w ciągu roku" – podnosi Instytut.
Ordo Iuris podaje, że "model, w którym rodzice nie są skazani jedynie na żłobki, funkcjonuje w wielu krajach Unii Europejskiej, także poza środkową Europą – jak we Francji czy w Finlandii". System może funkcjonować w trzech podstawowych formach: bonu wychowawczego, długich urlopów rodzicielskich lub ulg podatkowych obejmujących opiekę nad dziećmi. Regulacje takie – jak podnosi Ordo Iuris - zostały już wprowadzone przez niektóre polskie samorządy, np. gminę Nysa, w której liczba urodzeń wzrosła po wprowadzeniu bonu wychowawczego o 15,12 proc. w skali roku.
- Większość polskich rodziców nie chce posyłać swoich dzieci do żłobka, a to nadal w praktyce jedyna forma opieki wspierana przez państwo - uważają autorzy raportu.
MRPiPS podaje, że w 2 tys. 824 żłobkach przebywa 109 tys. 843 dzieci, w 638 klubach dziecięcych - 11 tys. 46 dzieci. Około 1 tys. dziennych opiekunów zapewniało opiekę nad 4 tys. 967 małymi dziećmi, zanotowano również 8 tys. 499 niań. Resort podnosi, że rośnie liczba miejsc opieki nad małym dzieckiem. W 2015 r. liczba miejsc opieki nad małym dzieckiem wynosiła 84 tys., na koniec tego roku ma być ich 143 tys. Liczba instytucji opieki nad najmłodszymi w 2015 r. wynosiła 2 tys. 990, podczas gdy w 2018 r. planowana liczba to 5 tys. 215.