Opactwo w Lądzie - wybitny przykład architektury barokowej w Europie
Opactwo Cystersów w Lądzie znajduje się na Szlaku Cysterskim, należy do wybitnych barokowych zabytków w Polsce. W 2009 roku obiekt został uznany za Pomnik historii.
Klasztor cystersów w Lądzie nad Wartą założony został według tradycji w 1145 r. Po 1193 staraniem księcia Mieszka Starego został zasiedlony przez mnichów z opactwa Altenberg koło Kolonii. W XIV w. klasztor był odwiedzany przez władców polskich, utrzymywał bliskie kontakty z wielkorządcami duchownymi i świeckimi.
W 1331 dobra klasztorne spustoszyli Krzyżacy; na procesie polsko-krzyżackim cystersi z Lądu świadczą na rzecz Polski.
W 1651 roku opat Jan Zapolski inicjuje barokową przebudowę lądzkiego kościoła. W latach 1697–1750 opatem był Antoni Mikołaj Łukomski, mecenas nauki i sztuki, filozof, jego 50-letnie rządy to szczytowy okres rozwoju klasztoru i opactwa. W 1745 r. Ląd, uważany był powszechnie za najstarsze opactwo cysterskie w Rzeczypospolitej, świętował uroczyście 600-lecie swojej fundacji i istnienia.
Schyłek XVIII w. przyniósł zmierzch świetności opactwa. Wiele dóbr sprzedano, a pod zaborem pruskim w 1796 rząd skonfiskował większość posiadłości. Kasata nastąpiła pod zaborem rosyjskim w 1819. Ostatni mnisi pozostali tu do 1848.
W 1822 dobra pocysterskie nabył hrabia Wacław Gutakowski, którego staraniem zabudowania otrzymali w 1850 kapucyni z Warszawy przeprowadzając gruntowną restaurację zabudowań i wyposażenia kościoła i klasztoru. Klasztor kapucynów zamknięty przez władze carskie 1864 w wyniku represji po powstaniu styczniowym, w którym czynnie uczestniczył m.in. o. Maksymilian Tarejwo.
W 1890 przy kościele erygowano parafię, wcześniej popadający w ruinę klasztor w 1888 przeszedł w ręce hr. Konstantego Przeździeckiego.
Od 1921 kościół i klasztor jest własnością salezjanów i siedziba niższego seminarium duchownego Towarzystwa Salezjańskiego. Salezjanie dokonali restauracji zniszczonych zabudowań klasztoru adaptując je na cele dydaktyczne. W latach okupacji Salezjanie zostali zmuszeni do opuszczenia klasztoru a kościół zamknięto. 1939–1941 mieścił się tu hitlerowski obóz przejściowy dla księży. Większość więzionych księży i kleryków wywieziono z Lądu do obozu zagłady w Dachau, gdzie wielu z nich poniosło śmierć. Po likwidacji obozu w klasztorze znalazł się ośrodek Hitlerjugend.
Po wojnie powrócili Salezjanie kontynuując działalność niższego seminarium duchownego. Po zamknięciu przez władze komunistyczne niższego seminarium w 1952, Ląd stał się siedzibą Wyższego Seminarium Duchownego Towarzystwa Salezjańskiego. W 1972 rozpoczęto szeroko zakrojone prace remontowo-renowacyjne obiektu.
Źródło: niezalezna.pl
