Nietolerancja laktozy - to warto wiedzieć

Czym jest laktoza?

Laktoza to inaczej cukier mleczny, który należy do dwucukrów występujących w mleku oraz produktów mlecznych pochodzących od krów, owiec lub innych ssaków. Za pomocą enzymu laktazy jelitowej dochodzi do jej rozpadu na cząsteczki glukozy i galaktozy. Jej aktywność jest największa tuż po narodzeniu i naturalnie spada podczas kilku pierwszych lat życia, utrzymując się na niskim poziomie.

Laktoza – występowanie

W naszej codziennej diecie jest wiele produktów zawierających laktozę. Należą do nich produkty takie jak:

• mleko;
• jogurty;
• śmietana;
• ser żółty;
• ser twarogowy;
• ser typu feta;
• masło i margaryna;
• lody;
• niektóre pieczywa;
• czekolada mleczna;
• niektóre konserwy mięsne;
• sosy sałatkowe.

Warto wiedzieć, że poszczególne leki również w swoim składzie mogą zawierać laktozę. Stosowana jest jako substancja wypełniająca lek, nadając tabletkom odpowiednią strukturę i kształt. 

Czym jest nietolerancja laktozy?

Wśród osób zdrowych na co dzień nie występują nieprzyjemne objawy wynikające z naturalnego spadku aktywności enzymu laktazy. Jednakże u wielu osób obserwuje się objawy nietolerancji, czyli nieprawidłowej reakcji organizmu po spożyciu produktów zawierających laktozę. Fakt wynika ze zbyt niskiej bądź nawet z zaniku laktazy w organizmie człowieka.

Przy braku syntezy enzymu laktazy pojawiają się mało przyjemne dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Jeśli niestrawiona laktoza przeniknie przez jelito cienkie do jelita grubego wówczas mogą zachodzić procesy fizjologiczne i biochemiczne, z udziałem bakterii jelitowych, powodując objawy.

Nietolerancja laktozy – przyczyny

Za główną przyczynę nietolerancji laktozy uznaje się dziedziczny niedobór laktazy, uaktywniający się przeważnie od drugiego roku życia, choć najczęściej nietolerancja ujawnia się w okresie dojrzewania i osób dorosłych.

Wyróżnia się poszczególne typy niedoboru laktazy:

Alaktazja – wrodzony niedobór laktozy (całkowity). Jest chorobą genetyczną o groźnym przebiegu, występuje niezwykle rzadko. Objawy występują u noworodków tuż po pierwszym podaniu mleka matki bądź mleka modyfikowanego z laktozą. Pojawiają się wodniste biegunki oraz kwaśne stolce. W przypadku tego niedoboru laktazy należy bezwzględnie wykluczyć laktozę z diety do końca życia.

Hipolaktazja dorosłych – pierwotny niedobór enzymu laktazy. Występuje głównie u osób dorosłych, a jej przyczyną są głównie uwarunkowania genetycznie, choć nie tylko. Należy do najczęściej występującym niedoborze laktazy, który wynika z naturalnego procesu utraty aktywności laktazy. 

Wtórny niedobór laktazy – nabyty. Jest to stan przejściowy, który najczęściej towarzyszy chorobom, w wyniku których nabłonek oraz kosmki jelitowe, produkujące laktozę, ulegają uszkodzeniu. Do tych chorób zalicza się:

• choroba Leśniowskiego-Crohna;
• choroba Whipple’a;
• zespół krótkiego jelita;
• martwicze zapalenie jelita;
• infekcje żołądkowo-jelitowe;
• celiakia;
• choroba Duhringa;
• mukowiscydoza;
• zakażenia pasożytnicze przewodu pokarmowego – tasiemczyca, gardiaza, lablioza.

Nietolerancja laktozy – objawy

Niezależnie od podłoża niedoboru laktazy, objawy nietolerancji wynikają z braku możliwości trawienia i wchłaniania laktozy. Objawy nietolerancji laktozy to między innymi:

• biegunki;
• bóle brzucha;
• wzdęcia;
• nudności i wymioty;
• przelewanie w jamie brzusznej;
• kolki u niemowląt.
• Im większa dawka spożytej laktozy, tym występujące objawy są bardziej uporczywe.

W procesie fizjologicznym nagromadzona laktoza może powodować wzrost ciśnienia osmotycznego oraz przenikanie wody z tkanek do jelita, co powoduje biegunki. Przewlekła biegunka w połączeniu z podrażnieniem jelit oraz przyspieszoną perystaltyką może skutkować niedożywieniem i odwodnieniem organizmu. Objawy pojawiają się od 30 minut do nawet kilku godzin po spożyciu laktozy, co związane jest z brakiem widocznego związku pomiędzy dolegliwościami a spożywanym produktem.

Nietolerancja laktozy – diagnostyka

Wodorowy test oddechowy – to podstawowe badanie na nietolerancję laktozy.U osób zdrowych wodór w wydychanym powietrzu jest prawie nieobecny, natomiast wśród chorych jest go znacznie więcej. Test wodorowy polega na pobieraniu i mierzeniu próbek powietrza do 3 godzin po wcześniejszym spożyciu standardowej dawki laktozy oraz określeniu wyjściowego stężenia wodoru w powietrzu wydychanym. Test ten nie zawsze daje pewną diagnozę. U 15-20 proc. chorych wynik jest fałszywie negatywny lub fałszywie dodatni.

Analiza pH stolca – jeśli pH stolca jest kwaśny to oznacza to nietolerancję pokarmową. 

Próba eliminacyjna – polega na wykluczeniu z diety produktów zawierających laktozę na okres dwóch tygodni. Podczas jej stosowania obserwuje się zmniejszenie objawów.

Test doustnego podawania laktozy – pacjentowi na czczo podaje się doustnie laktozę, a następnie lekarz oznacza stężenie glukozy we krwi.

Badanie molekularne polimorfizmu genu laktazy (LCT) – pomaga wykluczyć hipolaktację dorosłych.

Endoskopia – jest najbardziej skuteczną i jednocześnie najbardziej inwazyjną metodą diagnostyczną. W trakcie badania lekarz pobiera wycinek jelita cienkiego oraz określa w nim zawartość laktazy. 

Nietolerancja laktozy – leczenie

Leczenie nietolerancji laktozy polega jedynie na wystrzeganiu się spożycia produktów z jej zawartością bądź przyjmowaniu preparatów zawierających enzym laktazę. Osoby z wrodzoną nietolerancją powinny całkowicie wyklucz jej spożycie, natomiast osoby chorujące w wieku późniejszym nie muszą całkowicie zaprzestać jej spożywania, a jedynie ograniczyć jej spożycie w zależności od stopnia nasilenia objawów. 

Nietolerancja laktozy a nietolerancja na mleko

Czy nietolerancja laktozy a nietolerancja na mleko jest tym samym? Odpowiedź brzmi nie. Alergia na mleko związana jest z reakcją układu odpornościowego na kontakt z alergenem – w tym przypadku białkiem mleka. Objawy alergii na mleko są także inne w porównaniu z nietolerancją laktozy. Mogą pojawiać się nawet kilkanaście godzin po jego spożyciu, czemu mogą towarzyszyć wykwity skórne, takie jak AZS (atopowe zapalenie skóry) czy pokrzywka.

 

Źródło: aptekagemini.pl, niezalezna.pl

#dom #porady