Biblioteki w szpitalu. Czy są zagrożeniem dla pacjentów?
Stanowisko Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie funkcjonowania bibliotek w podmiotach leczniczych jest jednoznaczne. Nie zaleca się m.in. organizowania bibliotek, które funkcjonują jako wydzielony regał na korytarzach oddziału szpitalnego.t Trzeba rozważyć zagrożenia i korzyści.
Wskazano w nim, że usługi biblioteczne dla hospitalizowanych pacjentów mają długą historię, a dostarczanie książek i czytanie jako pomoc terapeutyczna ma swoje początki jeszcze w okresie średniowiecza. Pierwsze naukowe badania, w których wykazano, że książki i ich czytanie, dzięki pozytywnemu oddziaływaniu lektury na osoby chore, przyczyniły się do szybszego powrotu do zdrowia, przeprowadzono w Anglii pod koniec XIX wieku.
Badania psychologów wykazały, że czytając określone historie, przedstawiające pewne wzorce postępowania, można dziecku pomóc w wielu trudnych dla niego sytuacjach, np. w przezwyciężeniu lęków, rozumieniu własnych zachowań i uczuć. Należy również pamiętać, że dzieci przebywające dłużej w szpitalu realizują tam obowiązek szkolny.
Niestety w polskim prawie nie ma przepisów wprost określających zasady prowadzenia bibliotek w oddziałach podmiotów leczniczych i wymagań dla oddziałów wdrażających taką formę terapii.
Organizując usługi biblioteczne na terenie podmiotu leczniczego, należy pamiętać, iż tradycyjne wydawnictwa papierowe mogą stanowić zagrożenie, ponieważ celuloza, a także substancje białkowe zawarte w oprawach, stanowią idealne podłoże wzrostu dla różnych mikroorganizmów, co potwierdzono w różnych badaniach naukowych.
- wskazano w stanowisku GIS.
Zaznaczono w nim, że obecność patogenów w książkach budzi szczególne obawy w bibliotekach szpitalnych, ponieważ niektóre z drobnoustrojów na odpornych na środki dezynfekcyjne mogą być niebezpieczne dla pacjentów.
Biorąc pod uwagę fakt, iż zakażenia wynikające z kontaktu z wirusami, grzybami i bakteriami mogą być trudne do leczenia oraz potencjalnie niebezpieczne u pacjentów z zaburzeniami odporności, zaś książki w oddziałach mogą stanowić potencjalne źródło zakażenia, każdy podmiot leczniczy, decydując się na organizację biblioteki w strukturach szpitala/oddziału, powinien rozważyć potencjalne ryzyka i korzyści wynikające z różnego rodzaju rozwiązań
- wskazano w stanowisku GIS.
W celu ograniczenia ryzyka zakażeń w podmiocie leczniczym należy podjąć niezbędne środki ostrożności, które będą zapobiegały przenoszeniu się drobnoustrojów chorobotwórczych. W szczególności ograniczyć należy dostęp do ogólnodostępnej biblioteki pacjentom wymagającym izolacji (skolonizowanym lub zakażonym) i przebywającym w oddziałach zakaźnych /izolacyjnych, a także z głębokimi zaburzeniami odporności, wymagającym szczególnych warunków pobytu, tzn. pełnej izolacji ochronnej.
Idealnym rozwiązaniem problemu jest pomieszczenia i szafy, w których są przechowywane papierowe materiały do czytania, spełniały warunki temperatury (18-22°C) i wilgotności (poniżej 55 proc.) Wskazane jest dostosowanie odpowiedniej wentylacji i cyrkulacji powietrza do kubatury pomieszczenia. Zaleca się też monitorowanie warunków w pomieszczeniach biblioteki celem wykrycia obecności grzybów, bakterii czy wirusów w powietrzu, na powierzchniach i na książkach, a w przypadku ich wykrycia podjęcie efektywnych działań dekontaminacyjnych. Sanepid podnosi, że pomieszczenia biblioteki powinny być poddawane okresowej dezynfekcji poprzez fumigację.
Pacjenci wymagający izolacji oraz unieruchomieni powinni mieć możliwość korzystania z mobilnego serwisu docierającego do nich bezpośrednio z zamówionymi pozycjami. Dobrym rozwiązaniem jest opracowanie instrukcji higieny rąk dla osób korzystających z zasobów bibliotecznych, w tym: mycia rąk przed i po zakończeniu korzystania z książek czy zakazu ślinienia palców podczas przekładania stron książki.
W przypadku tradycyjnych książek papierowych i materiałów do czytania dla pacjentów w ogniskach zakażeń szpitalnych (skolonizowanych, zakażonych), pacjentów przebywających w oddziałach zakaźnych/izolacyjnych, w celu ograniczenia ryzyka zakażeń najwłaściwsze jest czasowe udostępnianie pacjentowi książek w formie, która ze względów epidemicznych uległaby zniszczeniu po wykorzystaniu (kserokopia).
Po zwrocie książki do biblioteki należy przeprowadzić proces dekontaminacji książki lub nie przekazywać jej innym pacjentom. W oddziałach dla pacjentów z głębokimi zaburzeniami odporności, wymagających szczególnych warunków pobytu, w szczególności pełnej izolacji ochronnej, książki przed przekazaniem powinny być poddawane wcześniejszej dekontaminacji.
Sanepid wskazuje, że książki dla małych dzieci powinny być wykonane z grubego papieru (laminowane) tak, aby była możliwość ich dekontaminacji za pomocą chusteczek nawilżanych preparatem dezynfekcyjnym. Proces dezynfekcji powinien być wykonany każdorazowo po zwróceniu książki.
Wszystkie książki i inne papierowe materiały czytelnicze muszą być utrzymane w czystości – regularnie odkurzane mechanicznie a okładki przecierane chusteczkami ze środkiem dezynfekcyjnym. Materiały czytelnicze zwrócone do biblioteki powinny podlegać wizualnej ocenie. Uszkodzone oraz zniszczone należy wycofać. Zasoby biblioteczne z ograniczeniami, trudne do przeprowadzenia procesów dezynfekcji, powinny być eliminowane. Należy informować pacjentów o możliwości przynoszenia i korzystania z własnych książek. Zaleca się promowanie w szpitalach dostępu do książek na platformach elektronicznych (tablety, czytniki), które łatwiej poddać procesom dezynfekcji.
Źródło: pap, niezalezna.pl
