Anemia – objawy, rodzaje i leczenie. Groźna choroba, którą łatwo pomylić
Anemia inaczej niedokrwistość jest chorobą, gdzie nie do końca dobrze są utleniane tkanki. Niedokrwistość często jest mylona ze zwykłym przemęczeniem. Najbardziej narażone są kobiety w ciąży, osoby starsze czy przewlekle chore. Anemia spowodowana jest niedoborem żelaza.
Czym jest anemia?
Do anemii dochodzi, gdy rozwija się zbyt mała liczba czerwonych krwinek (erytrocytów) lub niedostateczna liczba zawartej w nich hemoglobiny.
Hemoglobina to białko, które wchodzi w skład czerwonych krwinek. Odpowiada za wiązanie tlenu w płucach i przekazywanie go do tkanek w całym ciele. Podsumowując: jeśli w naszym organizmie jest za mało erytrocytów lub mają one mało hemoglobiny to skutkiem jest to, że nasze narządy nie otrzymują tlenu w takiej ilości, aby prawidłowo funkcjonować.
Podtypy anemii:
• niedokrwistość pokrwotoczna, która powstaje w wyniku dużej lub przewlekłej utraty krwi,
• niedokrwistość syderoblastyczna związana z zaburzeniami w powstawaniu hemu, składnika hemoglobiny,
• niedokrwistość hemolityczna związana z nieprawidłowym rozpadem erytrocytów (jej przykładem jest anemia sierpowata),
• niedokrwistość aplastyczna związana z niewydolnością szpiku kostnego,
• niedokrwistość chorób przewlekłych,
• niedokrwistość z niedoboru żelaza,
• niedokrwistość megaloblastyczna związana z zaburzeniami w syntezie DNA w komórkach układu krwiotwórczego (jej przykładem jest niedokrwistość z niedoboru witaminy B12 i niedokrwistość z niedoboru kwasu foliowego).
O anemii mówimy, gdy w organizmie stwierdzamy niedobór żelaza. Wówczas w szpiku kostnym wytwarzana jest mała liczba czerwonych krwinek, mają one zbyt mały rozmiar i zawierają za mało hemoglobiny.
Polecamy
Kto jest najbardziej narażony na anemię?
W największej grupie ryzyka są kobiety w ciąży. Przyczyną anemii może być również miesiączka, zwłaszcza gdy występuje obfite krwawienie. Zagrożone niedokrwistością są również osoby starsze i chorujące przewlekle. Występuje kilka typów anemii, a niektóre z nich są dziedziczne.
• łagodną – stężenie hemoglobiny mieści się w przedziale między 10 a 12 g/dl lub 13,5 w przypadku mężczyzn,
• umiarkowaną – Hb między 8 a 9,9 g/dl,
• ciężką – Hb między 6,5 a 7,9 g/dl,
• zagrażającą życiu – Hb poniżej 6,5 g/dl.
Anemia objawy:
• łatwe męczenie się,
• utrata energii
• osłabienie
• szybkie bicie serca, zwłaszcza przy wysiłku fizycznym
• duszności
• bóle głowy
• zawroty głowy
• trudności z koncentracją i uwagą
• bladość skóry
• skurcze nóg
• uczucie zimna
• podatność na infekcje
Jak leczyć anemię?
Niedokrwistość z niedoboru żelaza leczona jest dietą i suplementacją właśnie żelazem.
Z kolei, gdy przyczyną anemii będzie inna choroba, w leczeniu będą również stosowane leki na tą chorobę. Zdarzają się również ciężkie przypadki niedokrwistości i wówczas potrzebna jest transfuzja krwi, przeszczep szpiku kostnego czy usunięcie śledziony.
Znaczna większość rodzajów anemii jest całkowicie uleczalna, jednak trzeba przestrzegać zaleceń lekarza w tej kwestii. Nieleczona niedokrwistość może prowadzić do znaczącego osłabienia organizmu.
Jak zapobiegać anemii?
Przede wszystkim, aby wcześnie wykryć niedokrwistość trzeba wykonywać regularnie badania morfologii krwi. Zgłosić się do lekarza w razie niepokojących objawów. Anemia jest bardzo podstępną chorobą. Dostosowuje się do różnych warunków i długo może nie dawać o sobie znać.
Anemia mikrocytarna
Jest to typ anemii, w której w organizmie jest za mała liczba erytrocytów i są one mniejsze niż u osób zdrowych. Do tej niedokrwistości dochodzi przez niedobór żelaza, a prowadzić do tego może m.in.:
- niedostatek żelaza w diecie
- nadmierna utrata żelaza wraz krwią (w wyniku np. obfitych krwawień miesięcznych czy występujących w związku z chorobami żołądka i jelit)
- zbyt niskie wchłanianie tego pierwiastka (np. z powodu celiakii czy infekcji bakterią Helicobacter pylori)
- ciąża
Objawy anemii mikrocytarnej:
• zmęczenie
• osłabienie,
• zmniejszenie apetytu,
• bóle głowy,
• spadek formy fizycznej i intelektualnej,
• trudności z koncentracją,
• bladość skóry,
• uczucie zimna
• wypadanie włosów
Do leczenia anemii mikrocytarnej wykorzystuje się suplementy żelaza i dietę oraz leki na chorobę, która doprowadziła do niedoboru (jeśli taka istnieje).
Produkty w diecie powinny być bogata w ten oto pierwiastek.
W czym jest żelazo: mięso, ryby, owoce morza, jaja, kasza jaglana, pestki dyni, orzechy, rośliny strączkowe, natka pietruszki, zielone warzywa liściaste.
UWAGA: Żelazo jest bardzo słabo wchłaniane przez nasz organizm. Zdrowy człowiek jest w stanie przyswoić 10-15 proc. spożywanego żelaza. Lepiej wchłania się tzw. żelazo hemowe, zawarte w produktach pochodzenia zwierzęcego, a gorzej – tzw. niehemowe z produktów roślinnych.
Anemia megaloblastyczna
Do anemii megaloblastycznej dochodzi, gdy w szpiku kostnym wytwarzane są nieprawidłowo zbudowane erytrocyty. Ten rodzaj anemii spowodowany jest niedoborem witaminy B12 lub kwasu foliowego. Najczęściej na nią chorują osoby starsze, weganie, a nawet osoby nadużywające alkoholu.
Objawy anemii megaloblastycznej:
- symptomy takiej jak w innych rodzajach: zmęczenie, zawroty głowy, szybkie lub nieregularne bicie serca, ból lub osłabienie mięśni, problemy z oddychaniem
- cytrynowe zabarwienie skóry
- utrata smaku
- zaburzenia oddawania moczu
- mrowienia i drętwienia kończyn
- niestabilny chód
- zaburzenia nastroju
Niedobór kwasu foliowego u obu płci może objawiać się bezpłodnością, a u kobiet w ciąży – może prowadzić do wystąpienia wrodzonych wad układu nerwowego (tzw. wad cewy nerwowej).
Do leczenia anemii megaloblastycznej stosuje się dietę oraz suplementację witaminy B12 i kwasu foliowego (w wielu przypadkach suplementacja musi być prowadzona do końca życia).
Anemia aplastyczna
Kolejnym rodzajem jest anemia aplastyczna. Charakteryzuje się ona niewydolnością szpiku (nazywaną aplazją). Mówiąc prościej komórki wytwarzające szpik (komórki macierzyste) są uszkodzone i nie mogą wyprodukować wystarczającej ilości nowych erytrocytów.
Anemia aplastyczna może być wrodzona lub (częściej) nabyta. Ten drugi rodzaj anemii aplastycznej w części przypadków może być tymczasowy.
Przyczyny anemii aplastycznej nabytej to m.in.:
• choroby autoimmunologiczne, np. toczeń czy reumatoidalne zapalenie stawów,
• narażenie na chemikalia, takie jak pestycydy, arsen i benzen,
• zakażenia, w tym zakażenie wirusem zapalenia wątroby, Epsteina-Barr i HIV,
• stosowanie niektórych leków,
• radioterapia i chemioterapia.
Objawy anemii aplastycznej:
- duszności
- zawroty i bóle głowy
- bladość skóry
- ból w klatce piersiowej
- przyspieszone bicie serca (tachykardia)
- zimne dłonie i stopy
Jednym ze sposobów leczenia niedokrwistości aplastycznej jest przeszczep szpiku.
Anemia hemolityczna
Ta niedokrwistość występuje, gdy rozpad czerwonych krwinek następuje szybciej niż szpik kostny jest w stanie wytworzyć nowe. Anemię hemolityczną dzieli się na wrodzoną i nabytą.
Nabyta niedokrwistość hemolityczna rozwija się zazwyczaj na kilka sposobów, np. gdy śledziona zatrzymuje i niszczy zdrowe czerwone krwinki lub gdy pojawia się reakcja autoimmunologiczna (układ odpornościowy atakuje własne komórki i tkanki). Czasem wynika ze zbyt szybkiego rozpadu krwinek czerwonych z powodu infekcji, białaczki, chłoniaka, czy skutków ubocznych leków.
Objawy niedokrwistości hemolitycznej:
- zmęczenie
- bladość skóry
- osłabienie
- ciemny mocz
- zażółcenie skóry i białek oczu
- przyspieszone tętno
- powiększona śledziona i wątroba
Leczenie niedokrwistości hemolitycznej różni się w zależności od jej przyczyny, nasilenia choroby, wieku pacjenta, stanu zdrowia i tolerancji na niektóre leki. Dostępne metody terapii to m.in. transfuzja krwi, stosowanie leków immunosupresyjnych i kortykosteroidów oraz operacje chirurgiczne (w tym usunięcie śledziony).
Anemia w ciąży
Anemia często może (ale nie musi) wystąpić w czasie ciąży. W okresie ciąży organizm kobiety musi wyprodukować 20–30 proc. więcej krwi, by wspomóc wzrost dziecka. W związku z tym zwiększa się jej zapotrzebowanie na żelazo, witaminę B12 oraz kwas foliowy. Jeśli dochodzi do ich niedoborów, może wystąpić anemia (w ciąży najczęściej mamy do czynienia z anemią z niedoboru żelaza, która rozwija się u ok. 40 proc. przyszłych mam).
Łagodna niedokrwistość w drugim i trzecim trymestrze ciąży jest bardzo częsta i zazwyczaj nie jest powodem do niepokoju. Anemia w cięższych i nieleczonych przypadkach u ciężarnej może prowadzić do powikłań, w tym do przedwczesnego porodu czy urodzenia dziecka z niską masą urodzeniową.
Trzeba zatem zgłaszać lekarzowi objawy, które mogą wskazywać na anemię, czyli:
• uczucie zmęczenia lub osłabienia,
• bladość skóry,
• szybkie bicie serca,
• zadyszkę,
• problemy z koncentracją.
Anemię w ciąży leczy się suplementacją żelaza, kwasu foliowego czy witaminy B12 oraz dietą bogatą w te składniki.
Anemii można zapobiec stosując dietę bogatą w żelazo.
Produkty bogate w ten pierwiastek zaliczają się m.in. ciemnozielone warzywa liściaste, natka pietruszki, kasza jaglana, nasiona roślin strączkowych, orzechy, pestki dyni, czerwone mięso, jajka czy suszone owoce. Ważna jest również suplementacja.
Przyjmowanie kwasu foliowego, które należy rozpocząć jeszcze przed zajściem w ciążę, zapobiega wystąpieniu wrodzonych wad cewy nerwowej (np. rozszczepu kręgosłupa).
Źródło: medistore.com.pl; niezależna.pl
