Ustawę z 3 maja poprzedziły 2 ustawy: z 24 marca – o reorganizacji sejmików, i z 18 kwietnia – o sprawach mieszczan i ustroju miast.
W nocy z 2 na 3 maja w domu marszałka Małachowskiego podpisano „Assekuracyę” o treści
W szczerej chęci ratunku ojczyzny, w okropnych na Rzeczpospolitą okolicznościach, projekt pod tytułem Ustawa Rządu w ręku j. w. marszałka sejmowego i konfederacji koronnej złożony do jak najdzielniejszego popierania przyjmujemy, zaręczając to nasze przedsięwzięcie hasłem miłości ojczyzny i słowem honoru, co dla większej wiary podpisami naszymi stwierdzamy.
Konstytucja osłabiła pozycję magnaterii, usunęła z sejmików szlachtę gołotę. Mieszczaństwu umożliwiono nobilitację, m.in. z tytułu nabycia majątków ziemskich i zasług dla kraju, zapewniono im wolności osobiste, prawo sprawowania urzędów. Potwierdzono opiekę władzy państwowej nad Żydami. Najmniej zmian wprowadzono w położeniu chłopów, utrzymano poddaństwo, wolność osobistą otrzymali tylko przybysze z zagranicy; na ogół chłopów rozciągnięto „opiekę prawa i rządu krajowego”. Konstytucja zniosła podział na Koronę i Litwę. Naczelnym organem władzy pozostał sejm, któremu zapewniono pełnię władzy ustawodawczej, prawo stanowienia budżetu i podatków, kontrolę rządu. Miał być złożony z 204 posłów, wybieranych na sejmikach przez szlachtę posesjonatów, oraz 24 tzw. plenipotentów miast, z ograniczonym głosem doradczym. Zmniejszono rolę senatu, zniesiono liberum veto i zakazano konfederacji. Wprowadzono zasadę dziedziczenia tronu (w saskiej dynastii Wettinów) i osobistej odpowiedzialności monarchy. Wzmocnieniu uległ rząd oraz administracja. Ministrowie mieli odpowiadać za naruszenie prawa przed sądem sejmowym, a za kierunek polityki rządu — przed królem i sejmem; pod zwierzchnictwem króla i Straży Praw pozostawały komisje wielkie (ministerstwa): edukacji, policji, skarbu i wojska.
7 maja marszałkowie sejmowi wydali uniwersał, ogłaszający uchwalenie konstytucji.
Ojczyzna nasza już jest ocalona. Swobody nasze zabezpieczone. Jesteśmy odtąd narodem wolnym i niepodległym. Opadły pęta niewoli i nierządu...
W zamierzeniu części jej twórców Konstytucja stanowiła punkt wyjścia dalszych przemian ekonomiczno-społecznych i politycznych. Ustawa obowiązywała tylko rok. Została obalona przez armię rosyjską i kofederację targowicką.
