Rok 1569 – szkoła duchowna we Włocławku
450 lat temu powstało Wyższe Seminarium Duchowne we Włocławku, jedno z najstarszych w Polsce. Założył je 16 sierpnia 1569 r. bp Stanisław Karnkowski, późniejszy prymas Polski. Wśród absolwentów seminarium był m.in. Sługa Boży kard. Stefan Wyszyński, Prymas Tysiąclecia, który pełnił też funkcję rektora uczelni.
Ks. Artur Niemira, rzecznik prasowy i kanclerz kurii włocławskiej, podkreślił, że od 1909 r. przy seminarium wydawane jest najstarsze polskie czasopismo teologiczne Ateneum Kapłańskie, które powstało z inicjatywy ówczesnego rektora seminarium ks. Idziego Radziszewskiego. Było ono dla profesorów włocławskich bodźcem do pracy naukowej, a dla alumnów okazją do wdrażania się do poważnej lektury teologicznej.
Ks. Niemira dodał, że kiedy w 1918 r. ks. Radziszewski tworzył Katolicki Uniwersytet Lubelski, razem z nim czterech innych profesorów seminarium włocławskiego podjęło pracę na tej uczelni. Czterech rektorów KUL-u pochodziło z grona profesorów tego seminarium: ks. Idzi Radziszewski (1918-1922), ks. Józef Kruszyński (1925-1933), ks. Antoni Szymański (1933-1942) i ks. Józef Iwanicki (1952-1956). Nawiązane i ugruntowane przez lata związki z KUL-em trwały do 2001 r. Na tej uczelni alumni włocławscy zdobywali stopnie magisterskie, a z absolwentów KUL-owskich wywodziła się znaczna część grona profesorskiego.
Dokument erekcyjny włocławskiego seminarium z 16 sierpnia 1569 r. przewidywał utrzymanie dla 24 kleryków (ośmiu z nich było przeznaczonych do pracy w pomorskiej części diecezji). Program nauczania obejmował: język polski, łacinę i grekę, biblistykę, teologię dogmatyczną i moralną, wymowę i obrzędy kościelne. Szczególną uwagę zwracano na przygotowanie alumnów do słuchania spowiedzi, nauczania katechizmu i wygłaszania kazań.
Początki funkcjonowania tej szkoły duchownej – jak podkreślił ks. Niemorski – nie były łatwe, z przyczyn materialnych, a także z nie zawsze przychylnego nastawienia następców Karnkowskiego. Właściwe jej odnowienie nastąpiło za bpa Pawła Wołuckiego, który od początku swego pobytu w diecezji zwrócił uwagę na niedogodność płynącą z braku pełnego funkcjonowania seminarium. Jego staraniem alumni włocławscy, dotąd przebywający w różnych szkołach, w 1619 r. wrócili do Włocławka i zamieszkali w gmachu wystawionym przez biskupa Wołuckiego. Wiek XVII jednak, znaczony wojnami szwedzkimi, nie był przyjazny seminarium, które najczęściej wegetowało, bez nadziei większego rozwoju. Dopiero bp Konstanty Felicjan Szaniawski dokonał ponownego odnowienia seminarium, co niektórzy nazywają nawet drugą jego erekcją.
Aktem z 31 XII 1719 r. oddał on zarząd seminarium w ręce księży misjonarzy św. Wincentego a Paulo. Nie powiodły się czynione po 1818 r. przez biskupa Koźmiana próby przeniesienia seminarium do pocysterskich zabudowań w Lądzie, a to głównie z powodu negatywnego stanowiska kierowników zakładu, księży misjonarzy, którzy prowadzili je do 1864 r. Gdy po kasacji zakonów w Królestwie Kongresowym misjonarze musieli opuścić seminarium, na ich miejsce przyszli księża diecezjalni, a pierwszymi byli bracia Zenon i Stanisław Chodyńscy. Pod kierownictwem moderatorów i profesorów z duchowieństwa diecezjalnego seminarium pozostaje do dnia dzisiejszego.
Źródło: pap.pl
