Blisko 64 tys. zabytków nieruchomych, ponad 7,6 tys. archeologicznych i blisko 900 obszarów wpisanych do rejestru objęto weryfikacją, w efekcie której powstał Raport o stanie zachowania zabytków w Polsce. Wynika z niego, że w złym stanie jest ok. 10 proc. zabytków.
Raport został przygotowany w ramach realizacji zadań Krajowego programu ochrony i opieki nad zabytkami na lata 2014-2017.
Weryfikacją objęto obiekty wpisane do rejestru przed wrześniem 2008 r., tj. blisko 64 tys. zabytków nieruchomych i ponad 7,6 tys. zabytków archeologicznych. Sprawdzono także 900 obszarów wpisanych do rejestru.
Koordynator prac przy raporcie Maciej Warchoł podkreślił, że z raportu wynika, iż ok. 10 proc. zabytków jest w złym stanie zachowania.
Czyli są to albo zabytki, które utraciły wartość (zabytkową), albo te, które już nie istnieją, a nadal funkcjonują w rejestrze, albo obiekty, co do których istnieją uzasadnione wątpliwości, że posiadają wartości zabytkowe
- mówił.
Najlepiej zachowaną grupą są zabytki sakralne.
To wynika oczywiście zarówno ze specyfiki naszego kraju i dużego stopnia akceptacji tych zabytków w świadomości społecznej, a także finansowania ich zarówno ze źródeł publicznych, jak prywatnych
- powiedział Warchoł. Dodał, że w najgorszym stanie zachowania są obiekty nieutożsamiane przez społeczeństwo z zabytkami, więc niezbyt stare obiekty o funkcjach np. folwarcznych, przemysłowych czy zabytki mieszkalne.
Warchoł zaznaczył, że z raportu wynika szereg rekomendacji.
Podzieliliśmy je na trzy główne grupy. Pierwsza to kwestia potrzeby zmian systemowych w zakresie ochrony zabytków, czyli spraw związanych z uporządkowaniem systemu ochrony zabytków i ewentualnymi zmianami w tym zakresie. Druga grupa jest związana z potrzebami i stanem dokumentowania zabytków, który również, jak wykazały prace przy raporcie, w sposób bezpośredni wpływać może na stan ich zachowania. Trzecia grupa rekomendacji jest związana z kwestiami popularyzacji i akceptacji społecznej zabytków
- mówił.