„Polski dwór na wzór Belwederu" – budynek Ambasady RP w Ankarze
Budynek Ambasady RP w Ankarze był pierwszym w odrodzonej Rzeczypospolitej, wzniesionym na potrzeby placówki dyplomatycznej. Na rozległej działce w centrum reprezentacyjnej dzielnicy Çankaya powstał obiekt o cechach stylowych nietypowych dla tureckiej stolicy. Zdecydowano o nadaniu mu charakteru „polskiego dworu na wzór Belwederu”. W ten sposób sama forma budynku stała się elementem polityki zagranicznej państwa i promocji polskiej sztuki za granicą – pisze Instytut Polonika.
Poselstwo RP w Ankarze zostało ustanowione w czerwcu 1924 r. Umiejscowienie jego siedziby w nowej stolicy Turcji dało możliwość bezpośredniego dostępu do władz państwowych i było wyrazem poparcia dla tureckiego nurtu narodowego i polityki Kemala Atatürka. Podczas gdy większość przedstawicieli państw europejskich wciąż rezydowała w Stambule i nie myślała o budowie stałych ambasad, polscy dyplomaci rozpoczęli tworzenie trwałych i silnych stosunków międzynarodowych. Pod względem organizacyjnym nie było to jednak łatwe. Pierwszy Poseł RP w Turcji, Roman Knoll, rozpoczął urzędowanie w prowizorycznym, przeciekającym podczas deszczu budynku, oddalonym od miasta o kilkanaście kilometrów. Ówczesny charge d’affaires placówki, Władysław Günther, sytuację tę porównał do kolonialnego pionierstwa. Dość szybko podjęto więc decyzję o budowie własnego gmachu. Zgodnie z zamówieniem, budynek zaprojektowany przez Karola Iwanickiego ubrany był w neoklasycystyczny kostium nawiązujący do stylu dworkowego – wówczas uważanego za kwintesencję polskości.
Wyposażenie i dekoracja wnętrz składają się w jednolity zespół podkreślający reprezentacyjną rolę gmachu. Duże wrażenie robi wnętrze jadalni z kompletem polskich mebli w stylu art déco, Salon Malinowy z wyposażeniem utrzymanym w manierze Ludwika XVI, jak również Salon Muzyczny dodatkowo ozdobiony płaskorzeźbionymi widokami miast: Warszawy, Krakowa, Wilna i Poznania. W budynku zachowały się wykonane przez warszawską wytwórnię Braci Łopieńskich lampy i kinkiety oraz inne elementy metalowe, jak klamki i uchwyty, wszystkie ozdobione przedstawieniem orła w koronie.
Z powodu trudności finansowych i organizacyjnych budynek został oddany do użytku dopiero w 1929 r. W momencie ukończenia budynek uchodził za jeden z najpiękniejszych w Ankarze. Jak wspomina radca poselstwa Jan Gawroński:
siedziba nasza świeciła swą staromodną elegancją między brzydkim, choć nowoczesnym gmachem ambasady radzieckiej, a szeregiem nie mniej brzydkich koszmarowych blików zbudowanych naprędce przez Niemców.
W lipcu 1930 r. rangę placówki podniesiono do statusu ambasady. Budynek otoczony jest przez rozległe tereny zielone. W przylegającym do niego ogrodzie znajduje się m.in. popiersie Adama Mickiewicza wykonane w 1909 r. przez rzeźbiarza Stanisława Kazimierza Ostrowskiego. Pod koniec lat 50. część tego obszaru przekazano na potrzeby poszerzenia głównej ulicy Ankary. W następnych latach ambasada odstąpiła miastu inny fragment placu, w którym dziś znajduje się Park Łabędzi (Park Kuğulu). Od 2000 r. ulica przylegająca od północy do ogrodu Ambasady RP nosi nazwę „Polska”.
Źródło: polonika.pl
