Piechowski, Bendera, Jaster i Lempart – samochodem komendanta Auschwitz uciekli z obozu śmierci

To była jedna z najbardziej brawurowych ucieczek więźniów w historii niemieckiego obozu Auschwitz. 20 czerwca 1942 r. w skradzionych mundurach SS wyjechali przez bramę na wolność Kazimierz Piechowski, Eugeniusz Bendera, Stanisław Jaster i Józef Lempart. Inicjatorami ucieczki byli Piechowski i Bendera. Pierwszy z nich wraz z Jasterem pracował w magazynach Hauptwirtschaftslager (HWL), które zaopatrywały SS. Znajdowały się one w pobliżu obozu Auschwitz I. Bendera, z wykształcenia mechanik, a także Lempart, zakonnik z Wadowic, zatrudnieni byli w znajdujących się obok garażach.

Magdalena Łysiak | Niezalezna.PL

Bendera dowiedział się, że trafił na listę śmierci. Zwrócił się do Piechowskiego, żeby zorganizowali wspólnie ucieczkę.

Wiedziałem, że ucieczka z obozu centralnego była absolutnie niemożliwa i nie chciałem z nim o tym rozmawiać. Drążył mnie przez trzy dni. Wiedział, że znam niemiecki. W końcu się zgodziłem.

– wspominał Piechowski w 2012 r. w rozmowie z portalem edukacyjnym IPN pamiec.pl.

$\"\"$

Kazimierz Piechowski

Wspólnie wymyślili szalony plan: kradzież mundurów esesmanów, samochodu komendanta, a następnie wyjechani nim przez bramę obozu. Termin wyznaczyli na sobotę 20 czerwca.

Wpadliśmy na pomysł, że musimy stworzyć fałszywe komando pracy. Jeśli ucieknie – nie będzie kogo ukarać. Na terenie obozu wszelki transport odbywał się zaprzęgiem ludzkim. Było wiele tzw. Rollwagenkommando, a najmniejsze musiało być czteroosobowe.

– mówił Piechowski.

Namówili więc jeszcze Lemparta i Jastra. W sobotę fałszywe komando pchając wózek podjechało do bramy głównej z napisem „Arbeit macht frei”.

Ja z żółtą opaską vorarbeitera (brygadzisty). Melduję: „Rollwagenkommando, Vorarbeiter 918 i trzech więźniów”. Mimo ogolonych głów ze strachu włosy stały nam dęba. Szczęśliwie frajer esesman nie sprawdził w księdze, czy nasze komando istnieje. Przepuścił nas.

– wspominał Piechowski.

W pobliskim magazynie ukradli mundury i broń. Piechowski, który znał niemiecki, założył mundur oficerski. Pozostali niższe szarże. W tym czasie Bendera wyprowadził najlepszy samochód z garażu – Steyr 220 i podjechał pod magazyn. Wysiadł i zameldował się. „Dostrzegł go strażnik z wieżyczki, ale nie zareagował - byłem już w mundurze SS” – mówił Piechowski.

$\"\"$

Steyr 220

Uciekinierzy schowali broń w bagażniku, wsiedli do auta i ruszyli. Za pierwszym zakrętem zasalutował im esesman, przekonany, że ma do czynienia z prawdziwym oficerem. Ostatnią przeszkodą na drodze do wolności byli strażnicy i szlaban na końcu ulicy wiodącej od obozu. Po wojnie Józef Lempart mówił, że jechali w kierunku dworca kolejowego.

Kilkanaście metrów przed szlabanem Piechowski, jako „najstarszy” stopniem, wychylił się z samochodu i energicznym ruchem dłoni nakazał podnieść szlaban. Wartownik szybko spełnił polecenie. Samochód przejechał.

Uciekinierzy porzucili później pojazd.

Po ucieczce w bloku 11 osadzony został niemiecki więzień Kurt Pachala, kapo magazynów, którego Gestapo podejrzewało o pomoc uciekinierom. Został skazany na śmierć głodową. Niemcy zamordowali także matkę Lemparta oraz rodziców Jastera. Dla więźniów w obozie ucieczka była jednak wydarzeniem, które podniosło ich na duchu.

Ucieczka odbyła się za wiedzą jednego z przywódców obozowego ruchu oporu Witolda Pileckiego, który dobrowolnie przedostał się do Auschwitz, by stworzyć w nim konspirację. Poprzez Jastera przekazał raport dowództwu AK.

Jaster nie przeżył wojny. Posądzony pomyłkowo o agenturalną działalność na rzecz Gestapo został rozstrzelany w 1943 r. przez Podziemie. Pozostali przeżyli. Eugeniusz Bendera zmarł w latach 80. w Warszawie. Józef Lempart odszedł ze stanu duchownego i założył rodzinę. Zginął w wypadku samochodowym w 1971 r. W grudniu ub.r. zmarł Kazimierz Piechowski.

W historii obozu Auschwitz próbę ucieczki podjęły co najmniej 802 osoby. Najwięcej było Polaków – co najmniej 396 osób. Ucieczka udała się 144. Większość z nich przeżyła wojnę. Niemcy zastrzelili podczas ucieczki lub zatrzymali później 327 osób. Los pozostałych 331 jest nieznany.

O brawurowej ucieczce czwórki Polaków piosenkę napisała Katy Carr.

https://www.youtube.com/watch?v=TqvhgS00UdA

Kommander's Car

Drive! Drive! We've got to drive

We've got to drive away - hey hey!

We've got to drive away hey hey!

Drive! Drive! We've got to drive

We've got to drive away - hey hey!

We've got to drive away hey hey!

50 m is all that lies between us

Come to me baby

Come to me and save me