Pałac w Podhorcach – zabytek zagrożony zniszczeniem
Pałac w Podhorcach jest jedną z najbardziej okazałych rezydencji polskiej arystokracji na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej. Był siedzibą m.in. Koniecpolskich, Sobieskich, Rzewuskich i Sanguszków, dzięki czemu udało się w nim zgromadzić pokaźną kolekcję poloników. Obecnie są one rozproszone w kilku instytucjach na świecie. Pałac w Podhorcach został wpisany na listę World Monuments Watch jako jeden z najcenniejszych zabytków na świecie zagrożonych zniszczeniem – pisze na portalu Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA
Staropolska rezydencja została wzniesiona w II połowie lat 30. XVII w. dla hetmana wielkiego koronnego Stanisława Koniecpolskiego i przez trzy pokolenia należała do tego rodu. Jest położona na pograniczu malowniczego pasma Woroniaków oraz dolin górnego Styru i Bugu, niecałe 100 km na wschód od Lwowa. Pałac zbudowany został według projektu Andrei dell’Aqua, jako palazzo in fortezza, czyli pałacu mającego cechy obronne. Wnętrza były wykończone marmurowymi posadzkami, kominkami, piecami kaflowymi, artystycznie opracowanymi boazeriami, stiukami i plafonami. Komnaty zdobiły m.in. dzieła malarza Jana de Baan, czy sztukatora Jana Baptysty Falconiego. Aleksander Koniecpolski, syn Stanisława, zapisał w testamencie dobra podhoreckie Sobieskim. W II połowie XVIII w., przez blisko trzy dekady, Podhorce były siedzibą hetmana Wacława Rzewuskiego, który przyczynił się do rozbudowy posiadłości o drugie piętro i kościół. W 1865 r. pałac przeszedł w posiadanie Sanguszków. Za czasów Rzewuskich i Sanguszków powstała tutaj pokaźna kolekcja malarstwa i militariów (m. in. kilkadziesiąt zbroi husarskich).
Zbiory podhoreckie zostały wywiezione przez właścicieli w latach I wojny światowej. Najcenniejsza część kolekcji po raz kolejny została ewakuowana w 1939 r. i po licznych perypetiach znalazła się w Brazylii, razem z ostatnim właścicielem Podhorzec, ks. Romanem Sanguszką. Po II wojnie światowej nastąpiła stopniowa dewastacja tego wyjątkowego zabytku. Władze sowieckie umieściły w pałacu szpital, a w 1956 r. duży pożar zniszczył wnętrza i doprowadził cały budynek do ruiny. Dawne zbiory pałacowe są obecnie rozproszone w kilku instytucjach, głównie w Lwowskiej Narodowej Galerii Sztuki, w Muzeum w Tarnowie oraz w Zamku Królewskim na Wawelu.
fot. Mirosław Osip-Pokrywka
Sam zespół pałacowo-parkowy w Podhorcach jest oddziałem Lwowskiej Narodowej Galerii Sztuki im. Borysa Woznyćkiego, wpisanym na listę World Monuments Watch jako jeden z najcenniejszych zabytków na świecie zagrożonych zniszczeniem.
Źródło: polonika.pl
