Rzeźby z Partenonu powinny zostać zwrócone Grecji
Ed Vaizey, były minister kultury Wielkiej Brytanii, podjął w wywiadzie niewygodny od lat temat marmurowych rzeźb z greckiego Partenonu, które znajdują się w British Museum. Vaizey był ministrem w latach 2010-2016 i wtedy stanowczo sprzeciwiał się zwrotowi arcydzieł. Teraz zmienił zdanie – „myślę, że obecnie poparłbym oddanie tych marmurów, należących do greckiego dziedzictwa. Od dziesięciu lat wiele podobnych spraw posunęło się do przodu”.
Rzeźby znajdują się w Muzeum Brytyjskim od 1817 roku. Zostały usunięte z Partenonu na Akropolu w Atenach przez szkockiego szlachcica Lorda Elgina, ówczesnego ambasadora na dworze osmańskim. Zdejmowanie rzeźb i płaskorzeźb trwało przez dziesięć lat – od połowy 1801 do 1812 roku. Do wielkiej Brytanii przewieziono 56 płyt z liczącego 111 płyt pokrytego płaskorzeźbą fryzu, 15 z 92 metop i 17 figur z tympanonów. Ponadto wywieziono jedną z kariatyd i kolumnę z Erechtejonu. Prace te powodowały zniszczenia Partenonu. Stosowano łomy, piły i materiały wybuchowe. Wskutek działalności Lorda Elgina w języku francuskim uformował się termin „elginizm” (elginisme) oznaczający rabunkowe pozbawianie historycznych obiektów architektonicznych ozdób rzeźbiarskich.
Już w roku 1833 rząd Grecji podjął starania o zwrot marmurów. Ponownie zaapelował o to w 1924 roku, z okazji setnej rocznicy śmierci Byrona, potem w czasie drugiej wojny światowej. W roku 1983 po raz pierwszy rząd Grecji wystosował oficjalne żądanie powrotu dzieł. Bardzo aktywnie walczyła o to Melina Mercouri, aktorka i minister kultury Grecji.
Jednak prawda jest taka, że zwrot tych rzeźb, byłby czymś bardzo spektakularnym, mógłby zapoczątkować jednak prawdziwą lawinę, efekt domina, powodując wezwania do zwrotu innych zakwestionowanych przedmiotów do ich krajów pochodzenia. Trudno sobie nawet wyobrazić co byłoby dalej… Gdzie byłby koniec takich wzajemnych zwrotów – mówił minister Vaizey wskazując możliwe zagrożenia takiego działania. Dodał też, że istnieje prawny argument przemawiający za dalszym przechowywaniem rzeźb w Wielkiej Brytanii – Lord Elgin uzyskał zgodę armii tureckiej — a Ateny były wówczas częścią Imperium Osmańskiego — na usunięcie posągów z Partenonu w 1801 roku. Ale na koniec powiedział, iż „jest oczywiste, że są to artefakty wplecione w grecką tożsamość, byłoby wspaniale, gdyby można je było zwrócić”.
W 1986 roku obecny premier Boris Jonson będąc studentem, napisał artykuł, w którym opowiadał się za zwrotem rzeźb Grecji.
Marmury Elgina powinny opuścić tę północną kulturę winy picia whisky i być wystawione tam, gdzie ich miejsce: w kraju o jasnym słońcu i krajobrazie Achillesa zacienionych górach i rozbrzmiewającym echem morzu.
– tekst opublikowany w Oxford Union Society, został obecnie zacytowany przez grecki dziennik Ta Nea.
Ze strony brytyjskiej blisko podjęcia decyzji o przekazaniu arcydzieł do Aten było w roku 1997 po przejęciu władzy przez Partię Pracy. Jednak premier Tony Blair osobiście zablokował zwrot mówiąc, że rzeźby należą do Muzeum Brytyjskiego i dzięki temu miliony ludzi podziwiają „wyjątkowy wkład Grecji w światową cywilizację".
Źródło: niezależna.pl; theartnewspaper.com
