IPN pracuje na Łotwie. Cel: odnaleźć szczątki polskich żołnierzy
Do 15 października Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN będzie pracować nad odnalezieniem ciał polskich żołnierzy poległych w I Wojnie Światowej. Działania opierać się będą na zebranych dokumentach oraz wizji lokalnej przeprowadzonej w 2020 roku. Historycy mają nadzieje dotrzeć do szczątek 10 żołnierzy.
W listopadzie 1918 roku zakończyła się I wojna światowa. Skutkowało to m.in. odzyskaniem niepodległości przez Polskę i oraz utworzeniem państwa łotewskiego. Oba narody musiały toczyć walkę o swoje granice ze Związkiem Radzieckim. Legiony Polskie walczyły z Armią Czerwoną na terytorium obecnej Łotwy od 1919 roku. Wspólna ofensywa polsko-łotewska pod dowództwem Edwarda Rydza-Śmigłego rozpoczęła się 3 stycznia 1920 roku. Regularne walki trwały cały miesiąc aż do wyparcia z Łotwy bolszewików.
Niestety, w związku z kontrofensywą sowiecką, w kwietniu 1920 roku Wojsko Polskie zostało zmuszone do opuszczenia terytorium Łotwy. Straty sprzymierzonych po stronie łotewskiej to ok. 400 żołnierzy. Polacy z 1. Brygady Legionów, na której spoczywał główny ciężar walk, to stracili 106 poległych, 392 rannych i 30 zaginionych. Straty poniosły również 6. Pułk Legionów Polskich i 3. Dywizja Piechoty Legionów Polskich. Nie wszystkich poległych pochowano na cmentarzach. Do dziś część pochówków uległo zatarciu lub zostało zniszczonych i zapomnianych. Obecnie nie są one upamiętnione.
Na podstawie dokumentów i archiwalnych planów oraz przeprowadzonej wizji lokalnej wiosną 2020 r. wytypowano trzy miejsca, w których IPN spodziewa się odnaleźć szczątki poległych polskich żołnierzy.
Są to:
- Laucese, Daugavpils novads (Niderkuny – leśniczówka) – z przeprowadzonej kwerendy archiwalnej wynika, że w obszarze poszukiwań znajdują się dwie grupy pochówków, jedna 3 osobowa na starym cmentarzu z I wojny światowej, druga także 3 osobowa poza nim. Poszukujemy pochówków 6 żołnierzy polskich, w tym Stanisława Idasiaka z 1 pułku piechoty zmarłego 1.09.1919 roku.
- Gribusti, Daugavpils novads, obszar znajduje się przy cmentarzu - po zewnętrznej stronie płotu cmentarnego. Tu mają znajdować się pochówki żołnierzy w tym dwóch legionistów polskich. Jeden z nich znany jest z imienia i nazwiska. To plutonowy Jan Kisielewski z 1 pułku piechoty poległy 06.01.1920;
- Lieli Kokini, Daugavpilis municipality - na cmentarzu tym, latach 30-tych XX wieku, zniwelowano grób polskich żołnierzy i poprowadzono nad nim alejkę cmentarną. Władze polskie prowadziły rozmowy w sprawie ekshumacji i przeniesienia poległych, ale z powodu wybuchu II wojny światowej do tego nie doszło. W mogile tej spoczywać ma dwóch legionistów 6 pułku piechoty Piotr Krawczyk i Bolesław Włodocha.
- Prace poszukiwawcze zaplanowano na dni 5-15 października. Na miejscu pracuje zespół Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN - poinformował dr Rafał Leśkiewicz, rzecznik prasowy Instytutu Pamięci Narodowej
Źródło: Instytut Pamięci Narodowej
