Kontrowersje dotyczące datowania czaszki Petralony rozpoczęły się na początku lat 80. XX wieku. Grecki paleoantropolog Aris Poulianos twierdził nawet, że to zupełnie nowy rodzaj ludzki. Wywołało to gorącą debatę w środowisku naukowców. Obecne badania, opublikowane w Journal of Human Evolution, stanowią znaczący przełom w zrozumieniu europejskiej ewolucji człowieka i kwestionują wcześniejsze założenia dotyczące dominacji neandertalczyków w regionie. Nowy minimalny wiek 286 000 lat umieszcza hominida w okresie środkowego plejstocenu, kluczowym okresie w historii ewolucji człowieka. To datowanie sugeruje, że czaszka należy do populacji, która współistniała z wczesnymi liniami neandertalczyków, co wywraca do góry założenie, że neandertalczycy byli jedynymi ludzkimi mieszkańcami Europy w tym okresie.
Morfologicznie czaszka wykazuje pewne charakterystyczne cechy, które odróżniają ją zarówno od współczesnych ludzi, jak i od neandertalczyków. Jest solidnie zbudowana, ma wyraźny łuk brwiowy, co zbliża ją do kategorii Homo heidelbergensis, uważanej za wspólnego przodka zarówno neandertalczyków, jak i homo sapiens.
Współautor badania, Chris Stringer z londyńskiego Muzeum Historii Naturalnej, zauważył, że czaszka Petralona wykazuje niezwykłe podobieństwa do czaszki Kabwe z Zambii, co sugeruje, że populacje przypisane do Homo heidelbergensis pozostały blisko spokrewnione w Afryce i Europie przez większą część środkowego plejstocenu. To połączenie rzuca wyzwanie prostym liniowym modelom ewolucji człowieka i wspiera bardziej złożone scenariusze obejmujące wiele współistniejących linii.
