Koronawirus rozprzestrzenia się na całym świecie, ale wciąż nie ma leków, które mogłyby zneutralizować wirusa ani szczepionek, które mogłyby chronić przed nim. Oto odpowiedzi portalu BBC News na kilka ważnych pytań dotyczących obecnego kryzysu.
Kiedy będzie szczepionka koronawirusowa?
Badania toczą się z zawrotną prędkością. Obecnie opracowywanych jest ponad 20 szczepionek. Rozpoczęto próby bezpośrednio na ludziach pomijając badania na zwierzętach. Naukowcy mają nadzieję uzyskać wyniki badań na ludziach jeszcze w tym roku.
Jednak jeśli nawet naukowcy opracują szczepionki w tym roku, nadal istnieje ogromna trudność w jej masowej produkcji. Oznacza to, realistycznie, że nie będziemy gotowi przynajmniej do połowy przyszłego roku.
Czy szczepionka chroniłaby ludzi w każdym wieku?
Jest prawie pewne, że odniesie mniejszy efekt u osób starszych. Nie dzieje się tak z powodu samej szczepionki, ale starzejący się układ odpornościowy nie reaguje równie dobrze na immunizację. Widzimy to każdego roku ze szczepionką przeciw grypie.
Czy pojawią się skutki uboczne?
Wszystkie leki, nawet zwykłe środki przeciwbólowe, mają skutki uboczne. Ale bez badań klinicznych nie można się dowiedzieć, jakie mogą być skutki uboczne szczepionki eksperymentalnej. Jest to coś, na co organy regulacyjne będą chciały uważnie obserwować.
Kto dostałby szczepionkę?
Jeśli szczepionka zostanie opracowana, wówczas jej dostępność będzie ograniczona, przynajmniej na wczesnym etapie, dlatego ważne będzie ustalenie priorytetów.
Pracownicy opieki zdrowotnej mający kontakt z pacjentami z Covid-19 byliby na szczycie listy. Choroba jest najbardziej zabójcza u osób starszych, więc byłoby priorytetem, gdyby szczepionka była skuteczna w tej grupie wiekowej. Lepiej jednak zaszczepić także tych, którzy mieszkają z osobami starszymi lub opiekują się nimi.
Co z lekami antywirusowymi?
Lekarze testują obecne leki przeciwwirusowe, aby sprawdzić, czy działają przeciwko koronawirusowi. W lutym dr Bruce Aylward ze Światowej Organizacji Zdrowia powiedział: „Obecnie jest tylko jeden lek, który naszym zdaniem może mieć rzeczywistą skuteczność, jest to remdesivir”. Został opracowany jako lek na Ebole, ale wydaje się, że jest w stanie zabić wiele różnych wirusów.
Było także sporo nadziei związanych z parą leków przeciw HIV (lopinawir i rytonawir), ale dane ze wstępnych badania są rozczarowujące. Duże zainteresowanie budzi również stary i tani lek przeciwmalaryczny o nazwie chlorochina. Testy laboratoryjne wykazały, że może on zabić wirusa, ale czekamy na wyniki, gdy zostanie podany pacjentom z Covid-19.
Co mogę zrobić, dopóki szczepionka lub leczenie nie będą gotowe?
Szczepionki zapobiegają infekcjom, a najlepszym sposobem na ich uniknięcie jest higiena. Jeśli jesteś zarażony koronawirusem pamiętaj, że dla większości osób przebieg choroby jest łagodny i można go leczyć w domu. Jedynie u niektórych pacjentów rozwija się poważniejsza choroba i może wymagać leczenia szpitalnego.
Jak stworzyć szczepionkę?
Szczepionki nieszkodliwie pokazują wirusom lub bakteriom układ odpornościowy. Obrona organizmu rozpoznaje ich jako najeźdźców, a następnie uczy się z nimi walczyć. Główną metodą szczepień od dziesięcioleci było użycie oryginalnego wirusa. Szczepionka przeciw odrze, śwince i różyczce (MMR) jest wytwarzana przy użyciu osłabionych wersji tych wirusów, które nie mogą wywołać pełnej infekcji.
Prace nad nową szczepionką koronawirusową wykorzystują nowsze i mniej przetestowane metody zwane szczepionkami typu „plug and play”. Ponieważ znamy kod genetyczny nowego koronawirusa, Sars-CoV-2, mamy teraz kompletny plan jego budowy.
Niektórzy naukowcy zajmujący się szczepionkami umieszczają małe fragmenty kodu genetycznego koronawirusa w innych, całkowicie nieszkodliwych wirusach.
Inni używają kawałków surowego kodu genetycznego (DNA lub RNA, w zależności od podejścia), które po wstrzyknięciu do organizmu powinny zacząć wytwarzać fragmenty białek wirusowych, z którymi układ odpornościowy może ponownie nauczyć się walczyć.