znaleziska archeologów hiszpańskich

Na Półwyspie Iberyjskim, między VIII a IV wiekiem p.n.e. (przed podbiciem Hiszpanii przez Rzymian), mieszkał tajemniczy lud zwany Tartezjanami. Była to jedna z najwcześniejszych cywilizacji zachodnioeuropejskich, pod jej wpływem pozostawali Iberyjczycy, Celtyberowie i Fenicjanie. W swym dziele „Geografia” wspomina o nich Strabon: „Turdetani [prawdopodobnie Tartezjanie] są najbardziej cywilizowanymi z Iberyjczyków: znają pismo i posiadają starożytne księgi, a także wiersze i prawa, które mają podobno siedem tysięcy lat…”. Wiadomo też, że walczył z nimi Hannibal podczas wojen punickich, kiedy to wzniecili bunt w szeregach kartagińskich.