Bandurski

Byli na pierwszej linii frontu, dodawali żołnierzom odwagi i sił, nieśli duchowe wzmocnienie – tacy byli księża i kapelani w wojnie 1920 roku. W czasach zaborów Kościół Katolicki był prawdziwą ostoją polskości i instytucją, która wobec braku państwa niejednokrotnie je zastępowała. Dość przypomnieć rolę jaką Kościół odegrał przed i w czasie Powstania Styczniowego. Nabożeństwa w kościołach warszawskich, msze święte, w trakcie których z tysięcy gardeł wydobywało się wołanie „Ojczyznę wolność racz nam wrócić Panie” czy patriotyczne pogrzeby zamordowanych przez Rosjan manifestantów – były prawdziwym umocnieniem ducha polskiego. Legendą stał się ksiądz Stanisław Brzóska, uznawany za naczelnego kapelana insurekcji. Został przez Rosjan stracony w publicznej egzekucji w maju 1865 roku na rynku w Sokołowie Podlaskim. Podobno jego ostatnie, zagłuszone przez werble słowa brzmiały: „Żegnajcie bracia i siostry i wy małe dziatki. Ginę za naszą ukochaną Polskę, która przez naszą krew i śmierć…”.