PE wzywa do uwolnienia Saakaszwilego

„Wszyscy z niepokojem śledzimy stan zdrowia trzeciego prezydenta Gruzji. Cały świat mógł ocenić jego stan dzięki nagraniom z ostatniego przesłuchania, widzieliśmy alarmujące zdjęcia ze szpitala. Te obrazy cieszą tylko Putina"

- powiedziała europosłanka Anna Fotyga (PiS), z której inicjatywy przyjęta została rezolucja. „Mam nadzieję, iż głos przyjaciół Gruzji, głos Polski, innych krajów, zostanie wysłuchany” - dodała.

W przyjętym dokumencie europosłowie wyrazili głębokie zaniepokojenie pogarszającym się stanem zdrowia Saakaszwilego i dotychczas nieodpowiednią reakcją gruzińskich władz. Zdaniem europarlamentu, sposób traktowania byłego prezydenta jest „papierkiem lakmusowym przywiązania rządu Gruzji do wartości europejskich i deklarowanych przez niego aspiracji europejskich, łącznie z chęcią uzyskania statusu państwa kandydującego do członkostwa w UE”.

PE ponownie wezwał władze Gruzji, aby uwolniły Saakaszwilego i umożliwiły mu odpowiednie leczenie za granicą ze względów humanitarnych i w celu zmniejszenia polaryzacji politycznej. Rezolucja przypomniała, iż na władzach gruzińskich spoczywa obowiązek zadbania o zdrowie byłego prezydenta, zapewnienia mu odpowiedniego leczenia i poszanowania jego praw podstawowych i godności ludzkiej zgodnie z konstytucją i międzynarodowymi zobowiązaniami Gruzji.

Jak stwierdzili europosłowie, utrzymujący się brak poprawy sytuacji Saakaszwilego będzie dalej szkodzić reputacji Gruzji i ograniczać jej perspektywy na członkostwo w UE. Ewentualna śmierć Saakaszwilego w areszcie „byłaby ciosem dla gruzińskiej demokracji i reputacji Gruzji na arenie międzynarodowej”.

Zdaniem europosłów główną rolę w ciągłym więzieniu Saakaszwilego odgrywa oligarcha Bidzina Iwaniszwili. PE „ponownie wezwał Radę i partnerów demokratycznych, aby rozważyli nałożenie sankcji na Iwaniszwilego za jego udział w pogorszeniu się procesu politycznego w Gruzji”.

Były prezydent Saakaszwili został zatrzymany w październiku 2021 roku, kiedy po ośmiu latach powrócił do Gruzji z uchodźstwa. W 2018 roku sąd gruziński skazał go zaocznie na sześć lat więzienia za nadużycie władzy w czasie pełnienia obowiązków, natomiast sam Saakaszwili zaprzeczył tym zarzutom i uznał je za motywowane politycznie. Obecnie toczy się wobec niego proces w sprawie dodatkowych zarzutów.

W listopadzie 2021 roku Saakaszwili został przeniesiony do szpitala więziennego po strajku głodowym i doniesieniach o pogorszeniu stanu zdrowia, co rodzi obawy o jego życie. Doktor David E. Smith i jego współpracownicy stwierdzili w raporcie toksykologicznym z 28 listopada 2022 roku, że badanie próbek włosów i paznokci pobranych od Saakaszwilego wykazało obecność metali ciężkich i innych substancji, a wiele stwierdzonych u niego objawów patologicznych pasuje do zatrucia metalami ciężkimi, do którego doszło w czasie uwięzienia i które przyczyniło się do szybkiego pogorszenia stanu jego zdrowia.

W grudniu 2022 roku gruzińska organizacja pozarządowa Empathy, zajmująca się rehabilitacją ofiar tortur, opublikowała raport o stanie zdrowia Saakaszwilego na podstawie badania lekarskiego przeprowadzonego przez komisję składającą się z 10 ekspertów gruzińskich i sześciu ekspertów zagranicznych.

W raporcie zdiagnozowano u Saakaszwilego ponad 20 zaburzeń – w tym 10 poważnych – i stwierdzono, że stan jego zdrowia nie pozwala na pobyt w więzieniu. Pomimo tych okoliczności 6 lutego 2022 roku sędzia sądu okręgowego w Tbilisi odrzucił wniosek Saakaszwilego o zwolnienie lub odroczenie wyroku ze względów zdrowotnych. Sam były prezydent wielokrotnie prosił o umożliwienie wyjazdu za granicę w celu uzyskania odpowiedniego leczenia. Gotowość jego przyjęcia zadeklarowały m.in. władze Polski.