Nie milkną echa decyzji o likwidacji „Memoriału”. „Obraza pamięci milionów ofiar Gułagu”

Sąd Najwyższy Federacji Rosyjskiej nakazał dzisiaj likwidację stowarzyszenia Memoriał, zajmującego się badaniem zbrodni stalinowskich. Przychylił się tym samym do wniosku tamtejszej prokuratury generalnej w sprawie likwidacji stowarzyszenia, jego regionalnych oddziałów i "innych strukturalnych organizacji". Według sądu stowarzyszenie Memoriał naruszało przepisy o tzw. zagranicznych agentach.

Decyzja rosyjskiego sądu wywołała spore poruszenie. Polski prezydent, Andrzej Duda, wyraził wdzięczność za dotychczasową działalność Memoriału.

- Polska jest wdzięczna organizacji "Memoriał", która przez lata przyczyniła się do odkrywania prawdy o sowieckich zbrodniach na wielu narodach, w tym na Polakach. "Memoriał" nie bez przyczyny nazywany jest "sumieniem Rosji", a sumienia nie da się ani zdusić, ani zdelegalizować - napisał na Twitterze prezydent RP.

Polska jest wdzięczna organizacji "Memoriał", która przez lata przyczyniła się do odkrywania prawdy o sowieckich zbrodniach na wielu narodach, w tym na Polakach. "Memoriał" nie bez przyczyny nazywany jest "sumieniem Rosji", a sumienia nie da się ani zdusić, ani zdelegalizować.

— Andrzej Duda (@AndrzejDuda) December 28, 2021

W wydanym oświadczeniu, polskie MSZ poinformowało, że orzeczenie Sądu Najwyższego FR przyjęło "z zaniepokojeniem i rozczarowaniem".

Wskazano, że "Memoriał" to " jedna z najstarszych, najbardziej znanych i zasłużonych rosyjskich organizacji społeczeństwa obywatelskiego, której działacze zajmują się m.in. obroną praw człowieka oraz badaniami dokumentującymi stalinowskie zbrodnie".

"Efekty prac stowarzyszenia są bezcennym osiągnięciem społeczeństwa obywatelskiego w Rosji. Rzeczpospolita Polska jest wdzięczna i wysoko ocenia ogromne wysiłki stowarzyszenia na rzecz odkrywania prawdy o represjach wobec Polaków, w szczególności o Zbrodni Katyńskiej, Obławie Augustowskiej oraz Operacji Polskiej NKWD. Dzisiejsze orzeczenie znacząco ograniczy możliwość prowadzenia badań nt. totalitarnej przeszłości państwa rosyjskiego, jednak nie zatrze pamięci o ofiarach represji"

 - napisano w oświadczeniu MSZ.

Resort dyplomacji podkreślił, że Polska "sprzeciwia się wszelkim formom łamania praw człowieka, w tym systemowym represjom wobec społeczeństwa obywatelskiego, opozycji, obrońców praw człowieka i niezależnych mediów".

Krytycznie decyzję rosyjskiego sądu oceniły także niemieckie organizacje pozarządowe. 

Do decyzji odniosły się m.in.: działająca na rzecz zrównoważonego rozwoju Fundacja Heinricha Boella, Amnesty International, niemiecki oddział stowarzyszenia pisarzy PEN, Fundacja Miejsc Pamięci Buchenwald i Mittelbau-Dora oraz Federalna Fundacja do spraw Badania Dyktatury SED. Określiły one Memoriał jako "moralny kręgosłup rosyjskiego społeczeństwa obywatelskiego".

"Memoriał jak żadna inna organizacja opowiada się za otwartą, przyjazną, demokratyczną Rosją, która dąży do pojednania we własnym społeczeństwie oraz z sąsiednimi państwami"

- podkreślono w oświadczeniu.

Zauważono, że rozwiązując stowarzyszenie, państwo rosyjskie "wystawia sobie samo destrukcyjne świadectwo; walczy ze stawieniem czoła własnej historii niesprawiedliwości i pragnie zmonopolizować indywidualną i zbiorową pamięć". "Ponadto postępowanie sądowe ujawniło cały absurd związany z ustawą o >zagranicznych agentach" - zaznaczono.

Swoje oświadczenie wydała także Amnesty International. 

"Międzynarodowy Memoriał to szanowana organizacja praw człowieka, która stale pracowała nad dokumentowaniem okrucieństw i represji politycznych w czasie rządów Józefa Stalina i innych sowieckich przywódców. Zamykając tę organizację, rosyjskie władze obrażają pamięć milionów ofiar Gułagu"

- oświadczyła.

"Zamknięcie Memoriału to bezpośredni atak na prawo do wolności wypowiedzi i zrzeszania się. Wykorzystanie przez władze ustawy o >zagranicznych agentach< w celu rozwiązania tej organizacji jest wyraźnym atakiem na społeczeństwo obywatelskie, którego celem jest wymazanie narodowej pamięci o represjach państwa. Decyzję o zamknięciu Memoriału należy natychmiast cofnąć" – dodała przedstawicielka Amnesty International, międzynarodowej organizacji pozarządowej broniącej praw człowieka.

---

Memoriał - którego pełna nazwa brzmi: Międzynarodowe stowarzyszenie historyczno-oświatowe, charytatywne i obrony praw człowieka "Memoriał" - powstał w 1989 roku jako zrzeszenie niezależnych organizacji. Również teraz tworzą go niezależne struktury, z których 10 działa poza granicami Rosji.

Organizacja ta od ponad 30 lat zajmuje się badaniem represji politycznych w ZSRR, w tym represji wobec Polaków.

 

Źródło: niezalezna.pl, PAP