Polska w uroczysty sposób odprowadza dziś na należne miejsce pierwszego biskupa polowego odrodzonej w 1918 roku ojczyzny - powiedział dziś prezydent Andrzej Duda podczas ponownego pogrzebu abp. Stanisława Galla, ordynariusza polowego z lat 1918-1933. Mszy towarzyszącej ponownemu pochówkowi szczątków zmarłego w 1942 r. hierarchy przewodniczył metropolita warszawski kard. Kazimierz Nycz.
W modlitwie, poza prezydentem Dudą, uczestniczyli też m.in. wiceminister obrony narodowej Sebastian Chwałek, przedstawiciele Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, krewni abp. Galla, przedstawiciele Kościołów prawosławnego i ewangelicko-augsburskiego oraz żołnierze.
Homilię wygłosił biskup polowy Wojska Polskiego gen. bryg. Józef Guzdek.
- Przeniesienie jego doczesnych szczątków do krypty w katedrze polowej i drugi pogrzeb stają się okazją, aby jeszcze raz przeczytać księgę życia tego niezwykłego człowieka i wybitnego pasterza, odkryć jego dokonania, zdumieć się i zachwycić pełną oddania i poświęcenia służbą
- mówił bp Guzdek.
Przypomniał, że abp Gall zmarł 11 września 1942 roku, w Warszawie, "podczas ciemnej nocy okupacji niemieckiej".
- Jego skromny pogrzeb odbył się w czwartym dniu po śmierci. Po mszy św. celebrowanej w archikatedrze św. Jana Chrzciciela doczesne szczątki arcybiskupa zostały złożone w rodzinnym grobowcu na warszawskich Powązkach. Spoczywał w nim przez 75 lat, szerzej nieznany a nawet nieco zapomniany
- przypomniał w homilii biskup polowy.
kondukt żałobny, w asyście kompanii honorowej i orkiestry WP z trumną abp Stanisława Galla @archwwa pic.twitter.com/ZkgtqJACt7
— Carolus (@DrogaPielgrzyma) 14 marca 2018
Nawiązując do postaci abp. Galla, biskup polowy powiedział, że "księga życia abp. Galla jest obszerna i wielowątkowa, wszak była pisana przez 77 lat jego ziemskiego życia".
- Przypadło ono na czasy niezwykle burzliwe: zaborów, I wojny światowej, odzyskania niepodległości w 1918 roku, budowania struktur odrodzonego państwa polskiego i kolejnej wojny z bolszewickim agresorem, aż po II wojnę światową. Abp Gall był nie tylko świadkiem tamtych przełomowych wydarzeń, ale aktywnym ich uczestnikiem. Pozostawił po sobie wiele błogosławionych czynów. Pomimo różnych propozycji a nawet nacisków zachował godność i wewnętrzną wolność. Do końca swego życia pozostał wierny wartościom, które najpełniej wyrażają trzy słowa wypisane na wojskowych sztandarach: "Bóg, Honor, Ojczyzna"
- mówił w homilii bp Guzdek.
Podkreślił jednocześnie, że dynamizm pasterskiej posługi abp. Stanisława Galla został zauważony i doceniony przez Kościół.
- Już kilka miesięcy po objęciu przez niego urzędu biskupa polowego Wojsk Polskich, ówczesny przedstawiciel Stolicy Apostolskiej Achille Ratti (późniejszy papież Pius XI) w liście do Watykanu tak pisał: "Bp Gall bardzo dobrze przyłożył rękę do pługa posługi biskupiej w Ordynariacie Polowym"
- przypomniał w homilii bp Guzdek.
Wkatedrze WP trwa msza św. pogrzebowa abpa S. Galla, przew. Kard. K. @Nycz obecny jest Prezydent RP @Andrzej Duda, homilię głosi bp Polowy J. Guzdek @archwwa pic.twitter.com/hlVdBLqI4e
— Wojciech Łączyński (@wojlacz1) 14 marca 2018
W ocenie biskupa Guzdka o szlachetności charakteru i odwadze biskupa polowego świadczy i to, że w roku 1920, podczas bitwy warszawskiej, mimo ewakuacji wielu urzędów, nie opuścił stolicy.
- Zagrzewał wiernych do modlitwy o zwycięstwo. Apelował do kapelanów: "Zaklinam was, drodzy bracia kapłani, na miłość Boga i ojczyzny! otoczcie szczególną i pilną opieką tego drogiego żołnierza naszego!"
- mówił biskup polowy.
W ocenie biskupa Guzdka, do wielkich zasług bpa Galla należy uporządkowanie duszpasterstwa wojskowego oraz wprowadzenie takich regulacji prawnych, które pomogły mu skutecznie kierować diecezją wojskową.
- Dzięki jego zabiegom został podpisany przez papieża Piusa XI i zatwierdzony przez Józefa Piłsudskiego statut duszpasterstwa wojskowego, nazwany "konstytucją duchowieństwa wojskowego" w Polsce. Ten istotny dokument określał zakres jurysdykcji kapelanów, zobowiązywał diecezje i zakony do delegowania odpowiedniej liczby księży do duszpasterstwa wojskowego oraz określał wysokie wymagania dla kandydatów na kapelanów w Wojsku Polskim
- przypomniał biskup polowy.
Do godz. 14 można się modlić przy trumnie abp. Galla w archikatedrze warszawskiej. Dziś powtórny pogrzeb https://t.co/lizzjwbDzj
— Archidiecezja Warszawska (@archwwa) 14 marca 2018
Bp Guzdek podkreślił też, że ostatnie lata biskupiej posługi w wojsku wypełnione były troską o wychowanie religijne i moralne żołnierzy: wizytował parafie wojskowe, spotykał się z żołnierzami, głosił słowo Boże, udzielał bierzmowania.
- Niestety, coraz bardziej narastały trudności w pełnieniu posługi biskupa polowego. Pośród wielu przyczyn, które powodowały wzrost napięć wspomnę tylko jedną – wierność nauce Kościoła w sprawie nierozerwalności małżeństwa. Wbrew naciskom społecznym i politycznym sprzeciwiał się jednoznacznie jawnemu lekceważeniu przysięgi wierności małżeńskiej przez niektórych wysoko postawionych oficerów Wojska Polskiego. W tej sytuacji bp Gall w styczniu 1933 roku złożył rezygnację z zajmowanego stanowiska
- zaznaczył biskup polowy.
Dodał jednocześnie, że ostatnim akordem jego posługi w wojsku była konsekracja odnowionej katedry polowej 12 marca 1933 roku.
- Kilkanaście dni później, 29 marca, w 15. roku swego pasterzowania, bp Stanisław Gall opuścił siedzibę i urząd biskupa polowego, przechodząc w stan spoczynku. Odchodził w poczuciu dobrze spełnionego obowiązku i wielkiej osobistej godności. Papież Pius XI, przyjmując rezygnację bpa Galla z urzędu biskupa polowego Wojsk Polskich, jednocześnie podniósł go do godności arcybiskupa, pozytywnie oceniając jego posługę w wojsku i dla wojska
- powiedział w homilii bp Guzdek.
Na zakończenie mszy przemówienie wygłosił prezydent Andrzej Duda.
- To dzisiejsze odprowadzenie trumny z doczesnymi szczątkami (abp. Galla) ma dwa jakże ważne konteksty. Ten pierwszy - to duchowy, religijny i kościelny. Jest to uroczysty pochówek, połączony z uroczystą mszą św. w miejscu, gdzie zwyczajowo Kościół chowa swoich biskupów - w katedrze polowej, gdzie pełnił swoją duszpasterską posługę.
Ten drugi kontekst - jak zaznaczył prezydent - jest państwowy i patriotyczny.
- Polska w uroczysty sposób odprowadza dziś na należne mu miejsce pierwszego biskupa polowego odrodzonej w 1918 roku ojczyzny. Jakże symboliczne jest to, że dzieje się to w tym roku - w roku 2018, 100 lat od tamtych pamiętnych wydarzeń, niezwykłych, wymarzonych i okupionych ofiarą kilku pokoleń Polaków. Jakże znamienne jest to, ze dzieje się to na rok przed stuleciem utworzenia ordynariatu polowego
- powiedział prezydent.
Katedra Polowa Wojska Polskiego | Uroczystości powtórnego pogrzebu abp. Stanisława Galla - pierwszego biskupa polowego WP.
— Kancelaria Prezydenta (@prezydentpl) 14 marca 2018
➡️ https://t.co/E4LDlELbIQ pic.twitter.com/uQKLoe9yHb
Wiceszef MON Sebastian Chwałek odczytał list ministra Mariusza Błaszczaka, w którym ten napisał m. in.: "W naszej pamięci abp Gall pozostanie pierwszym biskupem polowym Wojska Polskiego". Podziękował w nim też zmarłemu za "niestrudzoną służbę ojczyźnie".
Przed złożeniem szczątków w krypcie trumnę poświęcił metropolita gdański abp Sławoj Leszek Głódź - pierwszy po 1989 r. biskup polowy WP.
Msza została poprzedzona czuwaniem przy trumnie ze szczątkami abp. Galla w warszawskiej archikatedrze św. Jana Chrzciciela, podczas którego zostało odprawione nabożeństwo żałobne. Po nim trumna została przewieziona w asyście kompanii honorowej i orkiestry wojskowej do Katedry Polowej WP.
Uroczystości powtórnego pogrzebu abp. Galla są związane z 100. rocznicą jego konsekracji biskupiej w 1918 r. oraz z 100. rocznicą powstania Ordynariatu Polowego w 1919 roku.
Abp Stanisław Gall urodził się 21 kwietnia 1865 roku w Warszawie. Zmarł 11 września 1942 roku i pochowany został w grobie rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim. 29 stycznia w porozumieniu z archidiecezją warszawską i właściwymi organami państwowymi ordynariat polowy przeprowadził ekshumację