Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego, znana powszechnie jako EKUZ, to dokument, który potwierdza prawo do korzystania z opieki medycznej w krajach Unii Europejskiej oraz EFTA (czyli m.in. Norwegii, Islandii, Liechtensteinu i Szwajcarii). Karta przysługuje wszystkim osobom objętym ubezpieczeniem zdrowotnym w Polsce, niezależnie od wieku czy formy zatrudnienia. I co najważniejsze, w NFZ wyrobimy ją całkiem za darmo. Sam proces trwa kilka minut. Wystarczy wypełnić wniosek i złożyć go online lub osobiście. A mimo to, wielu Polaków wciąż o niej zapomina.
Czy potrzebne jest darmowe ubezpieczenie zagranicą?
Warto pamiętać, że choroba lub nieszczęśliwy wypadek mogą zdarzyć się wszędzie, także poza Polską. Zaś ewentualne leczenie zagranicą może kosztować krocie. Właśnie wtedy z pomocą przychodzi karta EKUZ. Jej posiadanie uprawnia do korzystania z publicznych usług medycznych w danym kraju na takich samych zasadach jak jego obywatele.
Co to oznacza w praktyce? Na przykład w Niemczech dostęp do lekarza rodzinnego czy szpitala, w Hiszpanii wizytę w przychodni czy pomoc na SOR-ze, we Włoszech leczenie ambulatoryjne i hospitalizację. I to wszystko bez konieczności płacenia pełnych stawek, które dla osób nieubezpieczonych potrafią sięgać tysięcy euro. Przykładowo: za dzień hospitalizacji we Francji osoba nieubezpieczona zapłaci nawet 500–1000 euro! Bez karty EKUZ zagraniczne placówki medyczne mogą od nas żądać pokrycia całości kosztów leczenia z własnej kieszeni. To nie tylko duże obciążenie finansowe, ale także niepotrzebny dodatkowy stres.
Kto może otrzymać kartę EKUZ?
Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego przysługuje:
- osobom ubezpieczonym w NFZ,
- emerytom i rencistom,
- studentom i uczniom ubezpieczonym przez szkołę,
- dzieciom zgłoszonym do ubezpieczenia przez rodziców,
- osobom pracującym za granicą, delegowanym z Polski,
- osobom bezrobotnym zarejestrowanym w urzędzie pracy.
Jak wyrobić kartę EKUZ?
Wniosek o wydanie EKUZ można złożyć:
- online przez Internetowe Konto Pacjenta (IKP),
- za pośrednictwem ePUAP lub profilu zaufanego,
- osobiście w oddziale lub delegaturze NFZ,
- pocztą tradycyjną,
- przez pełnomocnika.
Ile trwa wyrobienie?
W większości przypadków karta jest wydawana od ręki lub w ciągu kilku dni roboczych. W sezonie wakacyjnym czas oczekiwania może się wydłużyć, dlatego warto nie odkładać tego na ostatnią chwilę. Ważność EKUZ zależy od statusu ubezpieczenia:
- dorośli ubezpieczeni: 3 lata
- dzieci i młodzież do 18. roku życia: 3 lata
- studenci do 26. roku życia: 18 miesięcy
- kobiety w ciąży i połogu: do końca ciąży lub połogu
- bezrobotni: 6 miesięcy
- osoby pobierające zasiłek chorobowy: do końca prawa do świadczenia.
Warto więc regularnie sprawdzać datę ważności EKUZ i odnawiać kartę na czas. Można to zrobić już na 30 dni przed jej wygaśnięciem.
Czy potrzebne jest dodatkowe ubezpieczenie?
Warto jednak pamiętać, że karta EKUZ to nie wszystko. Ona nie zastępuje prywatnego ubezpieczenia turystycznego. Dlaczego? Bo:
- EKUZ nie pokrywa kosztów transportu medycznego do Polski,
- nie obejmuje leczenia w prywatnych placówkach,
- nie gwarantuje pełnego pokrycia kosztów leczenia (np. w krajach, gdzie obowiązuje współpłacenie),
- nie zapewnia odszkodowania za wypadek czy utracony bagaż.
Dlatego przed wyjazdem warto połączyć bezpłatną EKUZ z dodatkową polisą turystyczną – zwłaszcza jeśli planujesz aktywny wypoczynek, jazdę na nartach, wspinaczkę czy inne sporty ekstremalne.
Co daje EKUZ? Gdzie się przydaje
Dane Narodowego Funduszu Zdrowia pokazują, że najwięcej Polaków korzysta z EKUZ w krajach takich jak: Niemcy, Hiszpania, Włochy, Francja, Grecja czy Chorwacja. To popularne kierunki wakacyjne, szczególnie latem, gdzie nietrudno o urazy, poparzenia słoneczne, ukąszenia czy zatrucia pokarmowe. Posiadając kartę EKUZ, w razie potrzeby można udać się do lokalnego lekarza czy szpitala bez obawy o finansowy dramat.
Narodowy Fundusz Zdrowia wydał już ponad 37 milionów kart EKUZ od momentu wprowadzenia dokumentu w Polsce. Rekordowy był rok 2019, kiedy to wystawiono prawie 3,7 miliona kart. Dla porównania – w 2022 roku wydano około 1,3 miliona, a w 2023 roku – blisko 1,5 miliona kart EKUZ. Ten spadek to efekt pandemii i ograniczonego ruchu turystycznego, ale liczby ponownie rosną. NFZ notuje zwiększone zainteresowanie kartą szczególnie wiosną i latem, przed sezonem urlopowym.
Co ciekawe, według danych NFZ, każdego roku zgłaszanych jest kilkanaście tysięcy przypadków, w których karta EKUZ została wykorzystana w czasie pobytu za granicą. Najczęstsze powody to:
- nagłe infekcje wirusowe,
- urazy kończyn (np. złamania i skręcenia),
- poparzenia słoneczne,
- ukąszenia owadów,
- zatrucia pokarmowe.
