Posłanka zaznaczyła, że rolą parlamentu jest tworzenie takich rozwiązań i ram prawnych, które będą samorządy wspierały m.in. finansowo.
Konferencja programowa składała się dwóch paneli dyskusyjnych poświęconych roli samorządności w Polsce, problemom centralizacji władzy, oraz wyzwaniom stojącym przed samorządem terytorialnym w najbliższych latach. Uczestniczyli w nich przedstawiciele samorządu różnego szczebla, głównie prezydenci i burmistrzowie różnych miast Polski.
Prezydent Piotrkowa Trybunalskiego (Łódzkie) Krzysztof Chojniak wskazał na problem finasowania zadań powierzonych samorządom, na które – zgodnie z prawem – powinny one mieć zapewnione konieczne dochody. Chojniak podkreślił, że w wielu przypadkach i dziedzinach te dochody nie są zapewnione w stopniu wystarczającym, a najbardziej widoczne jest to w oświacie, gdzie środki otrzymywane w ramach subwencji oświatowej nie wystarczają na pokrycie wszystkich kosztów.
„Samorządy wydają na oświatę coraz więcej. Przełomowy był okres 2017/2018, kiedy zmieniła się ustawa o dofinansowaniu zadań oświatowych. Był to okres szczególnie zły dla samorządów. Zawsze dokładaliśmy do oświaty, a od tego momentu dokładamy niewyobrażalnie dużo”
– powiedział Chojniak.
Prezydent Raciborza (Śląskie) Dariusz Polowy wskazywał na potrzebę uregulowań prawnych umożliwiających skuteczną współpracę samorządów między sobą (np. gminnych i miejskich) m.in. w pozyskiwaniu terenów pod inwestycje. „To gminy budują państwo, a nie państwo buduje gminy. Dlatego władze centralne powinny mieć świadomość roli gminy, roli miasta w funkcjonowaniu państwa i wspierać w szerokim zakresie inicjatywy lokalne” – powiedział Polowy.
Prezydent Starachowic (Świętokrzyskie) Marek Materek powiedział, że problemem jego miasta jest spadek liczby mieszkańców, aby temu zaradzić przyjmowani są przybysze z zagranicy, nie tylko do pracy, ale jako stali mieszkańcy. „Do szpitala udało się ściągnąć do pracy 12 lekarzy z Białorusi, często z wieloletnim doświadczeniem. To ratuje nasz szpital, bo w wielu specjalizacjach mieliśmy braki od kilku lat. Były publikowane ogłoszenia, ale na rynku chętnych lekarzy-specjalistów nie ma” - powiedział.
„Ci lekarze, którzy przyjechali, ściągają do naszego miasta swoje rodziny, część już przyjechała z dziećmi, które poszły do przedszkoli, a część czeka, aż ich najbliżsi dołączą w okresie wakacyjnym, po to, żeby od września pójść do szkół w naszym mieście”
– dodał Materek.
Burmistrz przygranicznej Włodawy (Lubelskie) Wiesław Muszyński wskazał, że w Polsce samorząd się udał, o czym świadczy zainteresowanie lokalnych działaczy ukraińskich, którzy chcą korzystać z polskich wzorów. „Cieszy mnie bardzo, że podczas różnych rozmów i spotkań z naszymi kolegami z Ukrainy, gdzie reforma samorządowa przebiegała, a w niektórych miejscach jeszcze przebiega, bardzo dużo pytali, jak to jest u nas, jak my przeprowadzaliśmy nasze reformy samorządowe, co byśmy ewentualnie zmienili. Uczą się od nas, dla nich jesteśmy wzorem” – powiedział Muszyński.
Konferencja programowa w Zamościu to jedna z 15 tematycznych debat programowych organizowanych przez partię Porozumienie, poprzedzających (planowany na koniec maja) kongres, na którym zaprezentowany zostanie program partii. Konferencja miała charakter mieszany – część mówców brała w niej udział zdalnie, z uwagi na warunki epidemiczne.