Informacja o śmierci dr. Jerzego Targalskiego dotknęła wiele osób. Historyk dał się poznać szerszej publice dzięki książkom z serii „Resortowe Dzieci”, później zaś dzięki programowi „Geopolityczny Tygiel” na antenie Telewizji Republika. Dla wielu był autorytetem w zagadnieniach dotyczących geopolityki czy służb specjalnych. Internauci żegnają wybitnego historyka w mediach społecznościowych.
Jeszcze w czwartek na portalu niezalezna.pl informowaliśmy o ciężkim stanie dr. Targalskiego. W niedzielę rano poinformowano, że historyk odszedł.
W swojej pracy zajmował się problemem przemian ustrojowych w Europie Środkowo-Wschodniej i udziałem w tym procesie służb specjalnych. Wielokrotnie wskazywał na niebezpieczeństwo związane z funkcjonowaniem w przestrzeni politycznej i gospodarczej byłych funkcjonariuszy komunistycznej bezpieki.
Tematy te szeroko podejmował w swoim programie na antenie Telewizji Republika - „Geopolityczny tygiel”. Popularna seria zatrzymała się na 199 odcinkach. Stan zdrowia prowadzącego nie pozwolił na zrealizowanie jubileuszowej, 200. odsłony. Komplet programów dostępny jest na kanale YouTube Telewizji Republika.
Formuła programu była prosta - dr Targalski omawiał założone zagadnienie w swoim domu, na tle pokaźnej biblioteki, charakterystycznie rzadko spoglądając w obiektyw kamery. Żaden z epizodów nie mógł odbyć się bez gościa - kota. Historyk był miłośnikiem zwierząt. Na okoliczność 100. odcinka, w programie przedstawił pięcioro swoich kompanów. To kolejno: Barbarossa (Barbiś), Herszt (Hersio), Lisio, Tomek i Czarnuszek. Do szczegółowego omówienia każdego z futrzanych przyjaciół odsyłamy do artykułu „Niesamowity 100. odcinek "Geopolitycznego tygla". POZNAJ KOTY DR TARGALSKIEGO!”.
Ciekawostką jest, że za sprawą jednego z nich - o dr. Targalskim usłyszał dosłownie cały świat. Wszystko przez wypowiedź historyka w programie „Nieuwsuur” holenderskiego publicznego nadawcy NTR w lipcu 2018 roku, a właściwie… niespodziewanego gościa. Gdy kot wdrapał się na ramiona dr. Targalskiego, ten bez mrugnięcia okiem kontynuował wypowiedź. Co jakiś czas odpychał jedynie ogon, którym kot zasłaniał mu oczy.
Nagranie opublikowane pierwotnie przez holenderskiego dziennikarza stało się hitem sieci. Później omawiane było na łamach światowych mediów zza oceanu czy Azji.
De Poolse historicus & politicoloog Jerzy Targalski is onverstoorbaar 👇 pic.twitter.com/Gp4aJRhUlS
— Rudy Bouma 🧑💻🎦📺 (@rudybouma) July 5, 2018
Internauci żegnają dr. Targalskiego w mediach społecznościowych. Wśród nich są politycy, historycy, dziennikarze; są również przyjaciele.
Zmarł dr Jerzy Targalski. Działacz opozycyjny w okresie PRL, historyk, politolog i dociekliwy publicysta. Polska straciła mądrego i dobrego człowieka. Spokój Jego duszy. Moje wyrazy współczucia dla rodziny i najbliższych.
— Jacek Sasin (@SasinJacek) September 19, 2021
1/ Dziś nad ranem do domu Pana odszedł dr Jerzy Targalski - doktor nauk humanistycznych, działacz antykomunistycznej opozycji, historyk, politolog, wspaniały człowiek. pic.twitter.com/IszTaYioiP
— Anna Fotyga Biuro Poselskie (@AnnaFotyga_PE) September 19, 2021
Zmarł Jerzy Targalski. Historyk i znawca problematyki międzynarodowej. Prawy człowiek. Część jego pamięci!
— Zbigniew Rau (@RauZbigniew) September 19, 2021
Dziś do Donu Ojca odszedł dr Jerzy Targalski. Do zobaczenia w lepszym świecie, przyjacielu.
— Dorota Kania (@DorotaKania2) September 19, 2021
Taki był. Dr Jerzy Targalski (28 lipca 1952 r. - 19 września 2021 r.) pic.twitter.com/RcZfN3xTWy
— Olga Alehno (@OlgaAlehno) September 19, 2021
Tak jak każdy Zjazd @KlubyGP zaczynamy Hymnem tak zawsze kończymy go Mszą Świętą.
— Cyntia Harasim (@Cyntia_Harasim) September 19, 2021
Dziś nasze serca i modlitwy skupiają się oczywiście wokół Ś.p. #Targalski 🙏 pic.twitter.com/Ebluve1HP0
+ zmarł Jerzy Targalski (Józef Darski)
— Sławomir Cenckiewicz (@Cenckiewicz) September 19, 2021
Uwielbiałem go, ale przede wszystkim tyle mu zawdzięczam! Pierwszy człowiek który powiedział mi o Truście, Golicynie i piętrowych operacjach dezinformacyjnych Sowietów! Nauczyciel! Wyjątkowy. Jedyny taki...
Żegnaj! pic.twitter.com/VOHNHm4hf6
Kochany dr Targalski. Nauczyciel, analityk, serdeczny Człowiek.
— Wojciech Mucha (@WojciechMucha) September 19, 2021
Wychował tajnych i jawnych fachowców. Polska mu wiele zawdziecza. W dziwnym świecie wycofany na stoickie pozycje. Koty będą tęsknić, ja też.
Proszę tam wyczyścić złogi gomułkowsko-gierkowskie i przeklętą agenturę! pic.twitter.com/cqC54zVE8A
Jerzy Targalski był moim wykładowcą i, nie waham się użyć tego słowa, mentorem na studiach wschodnich. Uświadamiał nam jak działa dezinformacja wiele lat przed tym, jak pojęcie to stało się powszechnie znane pic.twitter.com/drWTAB1wCF
— Grzegorz Kuczynski (@KuczynskiG) September 19, 2021
Zmarł dziś rano dr Jerzy Targalski, historyk i politolog, znawca problematyki służb specjalnych obszaru sowieckiego, autor licznych książek, przyjaciel ludzi z całego świata, kochających wolność rozumną. Niech spoczywa w spokoju wiecznym. Amen
— Teresa Bochwic (@TBochwic) September 19, 2021
Wiem, że Szymborska nie jest najlepszym autorem w kontekście Jerzego Targalskiego, ale jej „Kot w pustym mieszkaniu", akurat w tym momencie, do sowietologa pasuje - niestety.
— Jakub Augustyn Maciejewski (@Maciejevvski) September 19, 2021
Targalski ma teraz wgląd już do wszystkich archiwów 🙏✝️ Requiescat in pace pic.twitter.com/JL1DOOyWYp
Śp. dr Jerzy Targalski był dla mnie i już na zawsze pozostanie dla mnie współautorem wszystkich tomów "Resortowych dzieci", czyli książek, które otworzyły wielu Polakom oczy. Dziękuję, Panie Doktorze.
— Emilia Kamińska (@EmiliaKaminska) September 19, 2021
Dziś rano odszedł dr Jerzy Targalski (28 VII 1952-19 IX 2021), działacz opozycji w PRL, historyk, politolog, znawca problematyki służb specjalnych obszaru postsowieckiego, pracownik Akademii Sztuki Wojennej. pic.twitter.com/kXiYE4evyN
— Wojskowe Biuro Historyczne (@WBH_2016) September 19, 2021
Jerzy Targalski. Zaczynał jako członek Związku Młodzieży Socjalistycznej i PZPR. Później był KOR, Solidarność, zwolnienie z pracy, działalność antykomunistyczna, emigracja, działalność propaństwowa w wolnej Polsce. Nieważne jak człowiek zaczyna, ważne jak kończy. Ogromny dorobek.
— Gutab💯 ن (@BatugWojciech) September 19, 2021
Jerzy Targalski był absolwentem Instytutu Historycznego UW. Praca mgr: "Greckie plany podboju Azji w IV w. pod kierunkiem Izy Bieżuńskiej-Małowist" (1976). Pierwotnie zajmowała go tematyka antyku, czego świadectwem jest artykuł z "Przeglądu Historycznego"https://t.co/IeiuES4Oyd pic.twitter.com/CAmiwMuiSr
— Michał Kozłowski (@mich_kozlowski) September 19, 2021
Dr Targalski 😧 będzie go bardzo brakowało, także jego licznym studentom z trubu "zaocznie telefonicznego" którzy rzucili się na listę lektur od niego po 10.04. Poza swoją wiedzą i zaangażowaniem także człowiek wielkiego serca do którego się dzwoniło po rady w ważnych sprawach...
— Magdalena Piejko (@DarlaDarla1983) September 19, 2021
Moje pierwsze spotkanie z Estonią lat 90-tych. Autor Jerzy Targalski / Józef Darski. pic.twitter.com/1GOWEMKKxs
— Bartosz Chmielewski (@BeChmielewski) September 19, 2021
Śp. Jerzy Targalski - człowiek, na którego opiniach nigdy się nie zawiodłem. Nigdy...
— Jerzy K. Sapieha (@AdVerecundiam1) September 19, 2021
Niech spoczywa w pokoju.
Często irytował, nawet wkurzał swoimi słowami i analizami, które szły pod prąd obiegowym opiniom, także moim. Czasami miał rację, czasami jej nie miał, ale zawsze warto było go słuchać.
— Jedziemy Dalej 🇵🇱 #WygrajmyPolskę (@JedziemyDalej) September 19, 2021
Był prześladowany w PRL, a także w tej 'wolnej' III RP.
Szkoda, że odszedł.#Targalski
R.I.P. pic.twitter.com/FZT5cIhrLI
Jerzy Targalski urodził się 28 lipca 1952 r. w Łodzi. W 1976 r. ukończył studia na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego, a rok później studia w zakresie filologii starożytnego wschodu w Instytucie Orientalistycznym UW. W latach 1976–79 był studentem studium doktoranckiego w Instytucie Historycznym UW, a w okresie 1980-81 pracownikiem naukowym IH UW.
W 2007 r. na Akademii Humanistycznej w Pułtusku Targalski uzyskał stopień doktora na podstawie pracy pt. "Mechanizmy demontażu komunizmu w Jugosławii na przykładzie Słowenii i Serbii (1986–1991)".
W latach 1974–79 należał do PZPR, jednak od 1976 r. współpracował z Komitetem Obrony Robotników. Za udział w zbiórkach pieniędzy dla represjonowanych robotników i kolportaż niezależnych wydawnictw - m.in. "Biuletynu Informacyjnego" KSS "KOR" i "Głosu" - został zwolniony z pracy na UW. Od 1977 r. współpracował z "Głosem" i Wydawnictwem "Krąg" zajmując się tematyką Wschodu. Współtworzył niezależne czasopisma "Niepodległość" oraz "Obóz".
Po przywróceniu do pracy w 1980 r., został członkiem NSZZ "Solidarność" na Wydziale Historycznym UW.
Ukrywając się po wprowadzeniu stanu wojennego, od stycznia do maja 1982 r. wydawał podziemne pismo "Fakty". Był współtwórcą - pod pseudonimem Józef Darski - nielegalnego w PRL czasopisma "Niepodległość". W latach 1982–84 był członkiem Komitetu Wykonawczego podziemnej organizacji Liberalno-Demokratyczna Partia "Niepodległość". Od 1983 przebywał na emigracji we Francji. Współpracował z "Kontaktem", "RWE" i "Kulturą".
Do kraju wrócił w 1997 r. W latach 1998–2000 był dyrektorem i redaktorem naczelnym PAI-Pressu w Polskiej Agencji Informacyjnej (PAI), w 2000 r. został dyrektorem PAI-Internet. Z PAI zwolniono go w kwietniu 2001 r. Został wówczas wykładowcą w Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego.
15 lipca 2006 został wybrany do Zarządu Polskiego Radia SA, skąd odwołano go 10 stycznia 2009 r.
Zajmował się naukowo problematyką przemian ustrojowych w Europie Środkowej i Wschodniej na przełomie lat 80. i 90. - szczególnie rolą odgrywaną w tych przemianach przez służby specjalne. Opublikował m.in." "Tajni współpracownicy policji politycznej w państwach postkomunistycznych" (1992), "Ukraina. Historia, współczesność, konflikty narodowe" (1993, "Białoruś. Historia, współczesność, konflikty narodowe" (1993), "Rumunia. Historia, współczesność, konflikty narodowe" (1993), "Estonia. Historia, współczesność, konflikty narodowe" (1995).
Wspólnie z Dorotą Kanią i Maciejem Maroszem napisał książki "Resortowe dzieci. Media" (2013) "Resortowe dzieci. Służby" (2015) i "Resortowe dzieci. Politycy" (2016). "Resortowe dzieci. Służby" zdobyły Główną Nagrodę Wolności Słowa w konkursie Stowarzyszenia dziennikarzy Polskich w 2015 roku.
W wypowiedziach publicznych wielokrotnie zwracał uwagę na zagrożenia wynikające z dużego wpływu byłych funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa oraz Wojskowych Służb Informacyjnych i ich tajnych współpracowników na życie polityczne i gospodarcze Polski po 1989. Był zdecydowanym zwolennikiem lustracji i dekomunizacji.
Był współpracownikiem "Gazety Polskiej" i Telewizji Republika, współtwórcą portalu internetowego ABCnet i Fundacji Orientacja.
W 2020 r. został odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności oraz Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.