Aby skorzystać z bezpłatnego przejazdu Kolejami Śląskimi, wystarczy podczas kontroli biletów okazać ważny dowód rejestracyjny. W przeciwieństwie do poprzedniej edycji akcji, w tym roku nie trzeba być właścicielem pojazdu. Każdy kierowca może zabrać w podróż jedną osobę towarzyszącą
- podał w niedzielę przewoźnik.
Bezpłatne przejazdy obowiązują w całej sieci Kolei Śląskich, z wyłączeniem odcinka przygranicznego Chałupki–Bohumin oraz pociągów "Ornak" na odcinku Żywiec–Zakopane. Możliwość bezpłatnych przejazdów będzie obowiązywać przez cały poniedziałek, od godziny 00:01 do 24:00. O ewentualnym przedłużeniu akcji na kolejne dni przewoźnik będziemy każdorazowo informować w oddzielnych komunikatach.
Bezpłatne przejazdy pociągami wprowadzono ze względu na prognozowaną przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska bardzo złą jakość powietrza w dolinach beskidzkich.
Nie zapadła natomiast decyzja w sprawie bezpłatnych przejazdów dla kierowców w innych środkach komunikacji w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (GZM): autobusach, tramwajach i tyskich trolejbusach. Będzie to możliwe, jeżeli również dla centralnej części woj. śląskiego prognozowana będzie bardzo zła jakość powietrza.
Dopuszczalny poziom pyłu PM10 w powietrzu to 50 mikrogramów na metr sześc. w ujęciu dobowym. Indeks jakości powietrza wyszczególnia sześć stopni: przy stężeniu poniżej 20 mikrogramów jakość jest bardzo dobra, między 21 a 60 mikrogramów - dobra, 61-100 mikrogramów - umiarkowana, 101-140 mikrogramów - dostateczna, 141-200 mikrogramów - zła, a powyżej 200 - bardzo zła. Przekroczenie 300 mikrogramów pyłu na m sześc. oznacza alarm smogowy.
Bezpłatne przejazdy mają zachęcać kierowców do pozostawienia aut w garażach i do korzystania z transportu kolejowego. Zdaniem ekspertów, choć na zły stan powietrza wpływają przede wszystkim nieekologiczne piece i spalanie materiałów opałowych złej jakości, również emisja spalin samochodowych ma niemałe znaczenie. Udział transportu samochodowego w miastach w tworzeniu smogu jest szacowany na kilkunaście do nawet kilkudziesięciu procent.
Służby środowiskowe ostrzegają przed ryzykiem przekroczenia poziomów alarmowych. Smog potęgują obecne warunki pogodowe - niewielki mróz przy słabym wietrze lub jego braku – określane jako utrudniające rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w sytuacji wzmożonej emisji z sektora komunalnego. W poniedziałek w części woj. śląskiego, m.in. na Żywiecczyźnie, spodziewana jest właśnie taka pogoda. Bieżące informacje o jakości powietrza w regionie są dostępne na stronie internetowej http://powietrze.katowice.wios.gov.pl/.
Pył zawieszony jest szkodliwy dla zdrowia, szczególnie dla układu oddechowego. W jego skład wchodzą m.in.: siarka, metale ciężkie, silnie toksyczne chemiczne związki organiczne, jak dioksyny i wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, np. benzo(a)piren. Z powodu smogu osoby cierpiące z powodu chorób serca mogą odczuwać pogorszenie samopoczucia: uczucie bólu w klatce piersiowej, palpitacje serca, brak tchu, znużenie. Osoby cierpiące z powodu przewlekłych chorób układu oddechowego mogą odczuwać przejściowe nasilenie dolegliwości, w tym kaszel, flegmę, dyskomfort w klatce piersiowej, świszczący, spłycony oddech. W okresach wysokich stężeń pyłu zawieszonego w powietrzu występuje zwiększone ryzyko infekcji oddechowej.
