Znamiona i ich rodzaje. Sprawdź, czy masz powody do niepokoju
Regularne sprawdzanie swoich znamion inaczej nazywanych pieprzykami i kontrolowanie pojawiania się nowych jest bardzo ważne. Wykrycie nieścisłości w znamionach z odpowiednim wyprzedzeniem może pomóc w wykryciu wczesnego stadium np. czerniaka.
Znamiona na skórze
Znamiona barwnikowe to nic innego jak pieprzyki. Zmiany pigmentacyjne zbudowane z melanocytów, czyli komórek barwnikowych skóry. Gdy dochodzi do ich nadmiernego miejscowego nagromadzenia wówczas mówimy o powstawaniu znamion.
Znamiona dzielimy na:
- znamiona atypowe - charakteryzuje je wielkość, która zwykle przekracza 0,5 cm średnicy, nieregularna powierzchnia i koloryt oraz asymetryczny kształt. Niestety atypowe znamiona barwnikowe mogą z czasem przeobrazić się w czerniaka, dlatego wymagają stałej kontroli dermatologicznej.
- znamiona nabyte – zazwyczaj powstają w dzieciństwie, a w raz z wiekiem ich ilość wzrasta.
- znamiona wrodzone – są z nami od urodzenia. Najczęściej są to pojedyncze zmiany o gładkiej powierzchni, równych granicach o jednolitym kolorze.
Typy znamion barwnikowych:
Znamię błękitne
Znamię o charakterze łagodnym. Charakteryzuje się błękitnym zabarwieniem, odpowiada za nie zjawisko świetlne (efekt Tyndalla). Złożone jest z łagodnych melanocytów, rzadko zmienia się w czerniaka. Występuje głównie u kobiet.
Znamię Beckera
Powiązane z lokalnie zwiększoną ilością receptorów dla androgenów, hormonów płciowych przeważających u mężczyzn (u kobiet występujących w bardzo małych ilościach). Kolor brunatny z obecnymi na powierzchni włosami. Ryzyko rozwinięcia w związku z nim czerniaka jest nieznane.
Znamię Spitz
Najczęściej pojawia się w okresie dojrzewania. Znamię o czerwonym kolorze. Występuje na tułowiu lub twarzy w towarzystwie tzw. guzków sanitarnych. Obraz kliniczny i histologiczny przypomina czerniaka, dlatego znamiona te są często usuwane jako środek ostrożności. Jeżeli znamię nie zostało usunięte często dochodzi do samoistnego zniknięcia.
Znamię Clarka (dysplastyczne)
Występuje sporadycznie lub rodzinnie. Znamiona dysplastyczne mogą występować w ogromnych ilościach (setki). Ich średnica >5 mm oraz nieregularne brzegi. Nieregularne rozmieszczenie barwnika. Znamiona tego typu występują zarówno w miejscach narażonych na promieniowanie UV, jak i w tych przed nimi chronionych. Ryzyko nowotworu złośliwego musi zostać oceniona podczas badania histopatologicznego.
W przypadku rodzinnego występowania tych znamion ryzyko rozwinięcia takiego nowotworu wynosi 100%. W przypadkach sporadycznych ryzyko rozwinięcia czerniaka jest niskie, ale znamiona te powinny być uważnie kontrolowane (co 6-12 miesięcy).
Znamię Suttona (znamię typu halo)
Otoczone regionem hipopigmentowanej (charakteryzującej się jaśniejszą barwą) skóry, występuje u około 1% populacji. W przypadku stwierdzenia zmiany tego typu wskazane jest, by lekarz obejrzał całą skórę – w rzadkich przypadkach znamiona typu halo mogą pojawić się w odpowiedzi na czerniaka rozwijającego się w innej lokalizacji.
Jak się zabezpieczyć?
Przede wszystkim raz w miesiącu należy dokładnie obejrzeć i zbadać swoje znamiona. Wiedzieć, gdzie są, czy nie pojawiły się nowe, ich wielkość, kolor i kształt. Pamiętajmy, aby sprawdzać również dokładnie dzieci. Ciało najlepiej oglądać również w trudno dostępnych miejscach takich jak plecy, skóra głowy, w pachwinach i pod pachami.
Drugą bardzo ważną rzeczą jest używanie specjalnego filtra słonecznego, najlepiej SPF 50+. Filtr najlepiej używać cały rok, a już na pewno w czasie największej ekspozycji na słońce. Dzieci powinny używać kremów z największym filtrem. Skórę należy smarować co 2-3 godziny dość grubą warstwą.
Pamiętajcie, że słońce przenika także przez szyby samochodowe i te w domu.
Kiedy do dermatologa?
Skórę najlepiej badać, gdy nie mamy jeszcze opalenizny. Do specjalisty najlepiej udać się przed wakacjami, jesienią lub zimą. Wówczas po wakacyjnym opalaniu będziemy pewni czy coś nowego pojawiło się nam na skórze lub zmieniło swój dotychczasowy kształt.
Jeżeli nasze znamię budzi duże wątpliwości nie należy czekać i jak najszybciej skonsultować się z dermatologiem. W celu określenia czy pieprzyk jest łagodny bądź nie powinna zostać wykonana tzw. dermatoskopia (oglądanie naskórka w powiększeniu).
W czasie badania znamię oceniane jest za pomocą reguły ABCDE.
A – asymetria - zmiana jest symetryczna czy asymetryczna?
B - brzegi – czy są postrzępione i nieregularne? W czerniaku brzegi są zazwyczaj nierówne.
C – kolor – czy jest jednolity czy też nie
D – średnica– czy średnica zmiany nie przekracza 6 mm?
E – ewolucja zmiany – zmiany w kolorze, uwypuklenie dotychczas płaskiej zmiany, nagłe pojawienie się świądu czy krwawienie
Dodatkowo pieprzyki mogą być oglądane za pomocą wideodermoskopi. Urządzenie to umożliwia bardzo dokładne powiększenie.
O regularnym badaniu dermatologicznym powinny pamiętać osoby, u których w rodzinie pojawił się czerniak skóry lub zespół znamion dysplastycznych.
Usuwanie znamion
Zmiany atypowe usuwane są chirurgią tradycyjną. Nie ma wskazań do profilaktycznego usuwania znamion barwnikowych o charakterze łagodnym, chyba, że znajdują się w miejscach drażnionych, na twarzy lub poddanych nadmiernej ekspozycji słonecznej.
Znamiona u dzieci
Nabyte znamiona barwnikowe zaczynają się zwykle pojawiać w okresie wczesnego dzieciństwa.
Na ich występowanie mają wpływ zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe:
• ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe
• urazy
• bliznowacenie
• immunosupresja
• zaburzenia hormonalne
Znamiona, które nas niepokoją najlepiej skonsultować z dermatologiem.
Źródło: niezalezna.pl
